V Sign ชูสองนิ้วต้องระวัง จาก Victory อาจกลายเป็น F*ck You

สัญลักษณ์มือ เครื่องมือสื่อสารด้วยภาษากายนั้น แม้จะดูเหมือนเป็นภาษาสากลที่คาดหวังให้คนทั่วโลกที่ต่างภาษาได้เข้าใจกัน แต่ ภาษากาย หรือ Body language กลับเป็นสิ่งที่ต้องระวังมากๆ ไม่ต่างจากภาษาพูด เพราะหากใช้ผิดนิดเดียวสามารถทำให้สถานการณ์พลิกกลับกลายเป็นความหมายตรงข้ามกันเลยก็ได้ เช่นเดียวกับ ท่าชูสองนิ้ว หรือ V Sign ซึ่งเป็นภาษากายสากลที่คนทั่วโลกเข้าใจได้ว่าหมายถึง ชัยชนะ การต่อสู้ การส่งกำลังใจ แต่หากเราส่งสัญลักษณ์ชูสองนิ้วกลับด้านจากหน้ามือเป็นหลังมือ ความหมายก็เปลี่ยนจากหน้ามือเป็นหลังมือเช่นกัน

ได้มีการรวบรวมความหมายของการชูสองนิ้วโดยหันฝ่ามือเข้าหาคนอื่นได้ถึง 4 ความหมายด้วยกัน ได้แก่

• เลข 2 / จำนวนนับ 2
• ตัว V ในภาษามือแบบอเมริกัน
• ชัยชนะ ซึ่งถอดความหมายมาจากตัว V ในคำว่า Victory
• สันติภาพ

เรื่องที่ต้องระวังสุดๆ ในการชูสองนิ้วคือ ต้องหันฝ่ามือเข้าหาคนที่เราต้องการจะสื่อสารด้วยเสมอ เพราะถ้าเผลอหันหลังมือเข้าหาคนอื่นเป็น V กลับด้านเมื่อไร ความหมายจะเปลี่ยนไปทันที เพราะแม้ในภาษากายแบบอเมริกันท่าชูสองนิ้วกลับด้าน หรือ reverse V Sign แบบนี้สามารถตีความหมายได้ว่าเลข 2 แต่ก็ยังมีฝรั่งอีกจำนวนหนึ่งที่ใช้สัญลักษณ์ชูสองนิ้วกลับด้านแทนคำด่า ที่เทียบเท่ากับการชูนิ้วกลางในความหมาย Up yours หรือ F*ck You เลยทีเดียว เช่นในออสเตรเลีย ไอร์แลนด์ นิวซีแลนด์ เป็นต้น

เพิ่มนิ้วที่สามกลายเป็นสัญลักษณ์การเมือง

เมื่อพูดถึงการชูสองนิ้วแล้วก็ขอทิ้งท้ายด้วยการกำเนิดภาษากายใหม่ขึ้นมาเป็นท่าชู 3 นิ้ว ซึ่งจากเพียงภาษากายในภาพยนตร์ก็ได้กลายมาเป็นภาษากายที่ถูกใช้ในเวทีการเมืองของประเทศต่างๆ โดยการ ชู 3 นิ้ว นี้มีจุดเริ่มต้นมาจาก แคตนีส เอเวอร์ดีน นางเอกในภาพยนตร์ไตรภาค ที่ดัดแปลงจากวรรณกรรมเยาวชนร่วมสมัยแนวดิสโทเปียเรื่อง ฮังเกอร์ เกมส์ (Hunger Games Trilogy) ของ ซูซานน์ คอลลินส์ (Suzanne Collins) ซึ่งนำเสนอเนื้อหาแนวแอคชันดรามา แต่ยังคงเนื้อหาเข้มข้นด้านสังคมการเมือง โดยเฉพาะเรื่องความไม่เท่าเทียมกันทางชนชั้น การต่อสู้เอาตัวรอดระหว่างชนชั้นล่างและชนชั้นสูง

เรื่องราว The Hunger Games เล่าถึงการผจญภัยของแคตนีส ที่ต้องใช้สัญชาตญานเอาตัวรอด ทั้งให้ตัวเองและคนอื่นที่กำลังตกอยู่ภายใต้การปกครองที่มีการใช้อำนาจโดยไม่ชอบธรรม โดยงานศึกษาเปรียบเทียบวรรณคดีและภาพยนตร์เรื่อง The Hunger Games จากวิทยานิพนธ์หลักสูตรอักษรศาสตรมหาบัณฑิต สาขาวรรณคดีเปรียบเทียบ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย โดย ภาณุมาศ อิสริยศไกร ได้เคยวิเคราะห์เรื่องความหมายของการชู 3 นิ้ว ว่ามีความหมายในหลายระดับ ทั้งในแง่ของ การไว้อาลัย การทำความเคารพ (Silent Salute) ต่อผู้ที่จากไป กระทั่งกลายมาเป็นสัญลักษณ์ของการต่อสู้ทางการเมือง

ความตั้งใจแรกของแคตนีส เธอชูสามนิ้วเพื่อแสดงถึงสันติภาพ แต่มันกลับส่งผลสั่นสะเทือนกลายเป็นการปลุกระดมให้คนที่ไม่พอใจพวกชนชั้นสูงลุกขึ้นต่อต้านร่วมกับเขา นับตั้งแต่นั้นความหมายการชู 3 นิ้วจึงถูกใช้และกลายเป็นสัญลักษณ์ของการต่อต้านผู้ที่อยู่ในสถานะสูงกว่าและผู้ที่กำลังจับตาการกระทำของประชาชนกลุ่มต่อต้านอยู่

ความหมายการชู 3 นิ้ว ไม่ได้จบอยู่เพียงแค่ในวรรณกรรมหรือภาพยนตร์ The Hunger Games ปัจจุบันการชู 3 นิ้วได้กลายมาเป็นหนึ่งในสัญลักษณ์ของการต่อต้านความอยุติธรรม การแสดงออกถึงต่อสู้ การไม่ยอมจำนนที่ถูกใช้ในสนามการแสดงออกทางการเมืองในหลายประเทศ ส่วนในการเมืองไทยเริ่มมีการใช้สัญลักษณ์ชู 3 นิ้ว ในฟากประชาชนที่ต่อต้านการรัฐประหารเมื่อปี 2557 และปัจจุบันก็มีการใช้อย่างกว้างขวางในเชิงสัญลักษณ์ของกลุ่มต่อต้านเผด็จการ​ และกลุ่มการเมืองต่างๆ

อ้างอิง

• นิตยสารสารคดี มิถุนายน 2562
• งานศึกษาเปรียบเทียบวรรณคดีและภาพยนตร์เรื่อง The Hunger Games จากวิทยานิพนธ์หลักสูตรอักษรศาสตรมหาบัณฑิต สาขาวรรณคดีเปรียบเทียบ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย โดย ภาณุมาศ อิสริยศไกร