ฟรีจีส มาสคอตโอลิมปิกปารีส ถอดดีไซน์จาก หมวกฟรีเจียน ตัวแทนแห่งเสรีภาพ

โอลิมปิกฤดูร้อนครั้งที่ 33 หรือ โอลิมปิก ปารีส 2024 (Paris 2024) นอกจากจะเป็นการกลับมาเป็นเจ้าภาพโอลิมปิกในรอบ 100 ปีของมหานครปารีสแล้ว ยังนับว่าเป็นอีกก้าวสำคัญของวงการกีฬาด้วยการฉีกทุกกรอบ ทุกธรรมเนียมโอลิมปิกที่เคยมีมา ตั้งแต่พิธีเปิด สนามแข่งขัน ไปจนถึงงานดีไซน์ออกแบบที่เรียกว่าสมฐานะ มหานครแห่งศิลปะ แฟชั่น และดีไซน์ โดยในส่วนของ ฟรีจีส มาสคอตโอลิมปิกปารีส ก็เป็นอีกความแปลกใหม่ เพราะแทนที่เจ้าภาพจะเลือกใช้คาแรคเตอร์จากตำนาน หรือสัตว์ประจำชาติ ทว่าปารีสกลับเลือก หมวกฟรีเจียน (Phrygian Cap) แถมยังไม่มีการแบ่งแยกระหว่างมอสคอตโอลิมปิกและมาสคอตพาราลิมปิก สอดคล้องกับปณิธานในการจัดการแข่งขันที่ว่า “หนึ่งตราสัญลักษณ์ หนึ่งมาสคอต และหนึ่งคำขวัญ” 

Sarakadee Lite ชวนไปรู้จัก ฟรีจีส (Phryges) มาสคอตประจำการแข่งขันโอลิมปิก Paris 2024 ตั้งแต่ดีไซน์ แรงบันดาลใจ และความหมายที่ซ่อนเร้นไว้

01 ครั้งแรกที่ “หมวก” ได้เป็นมาสคอต

มาสคอตประจำโอลิมปิก ปารีส 2024 มีชื่อว่า ฟรีจีส (Phryges) นับเป็นครั้งแรกที่มาสคอตประจำโอลิมปิกไม่ได้ออกแบบมาจากคาแรคเตอร์สัตว์ประจำชาติต่า แต่กลับกลายเป็นว่า หมวกฟรีเจียน ที่ไม่มีชีวิตกลับได้รับเลือกเป็นมาสคอต โดยหมวกฟรีเจียนเองถูกใช้เป็นสัญลักษณ์แห่งเสรีภาพ จิตวิญญาณแห่งการฏิวัติ และเป็นดั่งตัวแทนสาธารณรัฐฝรั่งเศสเช่นเดียวกับรูปหญิงสาวมารีอานน์

หมวกฟรีเจียน เป็นหมวกรูปทรงกรวยคว่ำสีแดงเรียกชื่อหมวกตาม ชาวฟรีเจียน ชนชาติหนึ่งในยุคกรีก ซึ่งเคยอาศัยอยู่แถบยุโรปตะวันออกและแคว้นอนาโตเลียน ที่เป็นอาณาเขตของประเทศตุรเคียร์ (ตุรกี) ในปัจจุบัน การเลือกหมวกที่ไม่มีชีวิตแถมอัดแน่นด้วยประวัติศาสตร์จึงถือเป็นการปฎิวัติวงการโอลิมปิกดั่งที่ จูลี่ มาติกินน์ (Julie Matikhine) ผู้อำนวยการด้านแบรนดิงของ Paris 2024 ได้กล่าวถึงมาสคอตไว้ว่า เป็นมาสคอตที่แสดงถึงจิตวิญญานฝรั่งเศส สะท้อนค่านิยม โลกทัศน์ และเป็นส่วนหนึ่งจากประวัติศาสตร์ชาติฝรั่งเศส “จิตวิญญานของฝรั่งเศสด้วยสิ่งใหม่ๆ ต่างจากโอลิมปิกครั้งก่อน”

02 หนึ่งมาสคอตไม่แบ่งแยก

เหมือนจะเป็นธรรมเนียมไปแล้วที่มาสคอตโอลิมปิกและพาราลิมปิกถูกแบ่งแยกด้วยดีไซน์ เฉดสีที่แตกต่าง แต่สำหรับโอลิมปิกปารีส 2024 มาสคอตโอลิมปิกและพาราลิมปิก ใช้ดีไซน์เดียวกันตามปณิธานในการจัดการแข่งขันที่ว่า “หนึ่งตราสัญลักษณ์ หนึ่งมาสคอต และหนึ่งคำขวัญ” 

03  เดินด้วยกันไปได้ไกลกว่า

เรามักจะเห็น ฟรีจีส เดินด้วยกันเป็นคู่ ชูคำขวัญประจำตัวมาสคอตโอลิมปิกที่ว่า “เดินคนเดียวไปได้ไวกว่า แต่เดินด้วยกันไปได้ไกลกว่า” สื่อถึงการแสดงความร่วมแรงร่วมใจก้าวไปด้วยกันของมวลหมู่ประชาชาวโลกที่อยู่เบื้องหลังความสำเร็จของมหกรรมกีฬา

04 มาสคอต ฟรีจีส ใส่ขาเทียม

แม้ มาสคอตโอลิมปิกปารีส นาม ฟรีจีส จะมีดีไซน์เดียว แต่อย่างที่บอกว่าจะต้องมาเป็นคู่โดยตัวหนึ่งสวมรองเท้ากีฬาปกติสื่อถึงโอลิมปิก และมาสคอตอีกตัวใส่รองเท้ากีฬาเพียงหนึ่งข้าง อีกข้างเป็นขาเทียม สื่อถึง มหกรรมพาราโอลิมปิกที่จะจัดต่อเนื่องกับมหกรรมกีฬาโอลิมปิก

05 นักออกแบบที่ไม่ระบุชื่อ

สำหรับผู้ออกแบบ มาสคอตโอลิมปิกปารีส ฟรีจีส นั้นไม่ได้ระบุชื่อนักออกแบบคนใดคนหนึ่ง แต่ให้ เครดิตภายใต้ชื่อทีมงานนักออกแบบปารีสว่า  Paris 2024 Design team 

06 สีธงชาติฝรั่งเศส

ตัวมาสคอตเป็นรูปทรงหมวกฟรีเจียน มีขา ตาและปาก ด้านนอกเป็นสีแดง ด้านในเป็นสีน้ำเงิน และมีแถบสีน้ำเงิน ขาว แดง ตามสีของธงชาติประเทศฝรั่งเศส และที่จะขาดไม่ได้คือโลโก้ Paris 2024 อยู่ตรงกลางอก

07 เสรีภาพและการปฏิวัติโลกผ่านการกีฬา

มาสคอตที่ถอดดีไซน์และแรงบันดาลใจมากจาก หมวกฟรีเจียน (Phrygian Cap) สื่อความหมายถึง การปฏิวัติโลกผ่านการกีฬา ชูวิสัยทัศน์โอลิมปิกเป็นมหกรรมกีฬาเพื่อการเปลี่ยนแปลง การกีฬาก็อาจจะเป็นจุดเปลี่ยนชีวิตคนคนหนึ่งได้ ซึ่งหมวกฟรีเจียนนั้นถูกบันทึกในประวัติศาสตร์ชาติฝรั่งเศสในฐานะที่เป็นหนึ่งในสัญลักษณ์ เสรีภาพ ซึ่งหมวกฟรีเจียนแห่งเสรีภาพนั้นถูกใช้มาตั้งแต่ในยุคโรมัน เมื่อทาสโรมันที่ได้อิสรภาพต่างก็สวมใส่หมวกผ้าทรงกรวยซึ่งชาวโรมันเรียกว่า ปิลุส (Pileus) ไม่เพียงเท่านั้นในระหว่าง การปฏิวัติปลดปล่อยอเมริกาจากการปกครองของอังกฤษเจ้าอาณานิคม (ปฎิวัติอเมริกัน ค.ศ. 1775-1848) หมวกฟรีเจียนยังถูกใช้เป็นไอคอนแห่งเสรีภาพ ทั้งเป็นตราประทับและตัวพิมพ์ของฝ่ายต่อสู้เพื่ออิสรภาพอีกด้วย 

08 หมวกฟรีเจียน ในช่วงเวลาปฏิวัติฝรั่งเศส

ในช่วงการปฏิวัติฝรั่งเศส ปี ค.ศ.1789  และปี 1793 หมวกฟรีเจียน ถูกใช้เป็นสัญลักษณ์ ของผู้ร่วมการปฏิวัติที่ต้องการชูแนวคิดการปกครองแบบสาธารณรัฐ ว่ากันว่าหลังจาก ค.ศ. 1789 มีแม่ค้าคนหนึ่งที่ร่วมขบวนปฏิวัติได้นั่งถักหมวกฟรีจีส หรือ หมวกเสรีภาพข้างแท่นกิโยตินระหว่างที่มีการประหารเหล่าชนชั้นปกครองกันสดๆ เลยทีเดียว หรืออย่างในสมัยพระเจ้าหลุยส์ที่ 14 ตรงกับปี ค.ศ. 1675 ขณะประชาชนเริ่มลุกฮือประท้วงนโยบายขูดรีดภาษีประชาชนในแคว้นบริตานี ฝ่ายต่อต้านรัฐจะแสดงตัวร่วมอุดมการณ์ด้วยการสวมหมวกสีแดงหรือสีน้ำเงิน แม้การประท้วงต่อต้านครั้งนั้นจะไม่สำเร็จ แต่หมวกฟรีเจียนก็กลายเป็นเรื่องเล่าขานตำนานการต่อสู้เพื่อเสรีภาพมาจนถึงทุกวันนี้

09  หมวกเสรีภาพกับรูปปั้นมารีอานน์ที่มีอยู่ทุกตึกศาลาว่าการ

ในฝรั่งเศสเรามักจะเห็นรูปปั้นมารีอานน์ที่สวมหมวกฟรีเจียน ทั้งสองเป็นเหมือนสัญลักษณ์แห่งชาติฝรั่งเศส สื่อความหมายถึงความเสมอภาค เสรีภาพ ภราดรภาพ  โดยรูปปั้นของมารีอานน์และหมวกฟรีเจียนมักปรากฎในศาลากลางตามเมืองต่างๆ รวมทั้งปรากฏอยู่ในสแตมป์และเหรียญเงินตราของฝรั่งเศสอีกด้วย ทั้งนี้รูปปั้นหรือภาพของมารีอานน์มักจะสวมหมวกฟรีเจียนสีแดงหรือเหลืองและติดโบว์เข็มกลัดธงสามสีแห่งสาธารณรัฐฝรั่งเศสบนหมวก ซึ่งธงสามสีที่เป็นธงชาติฝรั่งเศสในปัจจุบันก็ถูกสถาปนาขึ้นในช่วงการปฏิวัติฝรั่งเศสเช่นกัน โดยดัดแปลงมาจากโบว์สามสีติดหมวก ซึ่งเป็นหนึ่งในสัญลักษณ์ของชาติฝรั่งเศสอีกด้วย

อ้างอิง

• https://olympics.com/en/olympic-games/olympic-mascots
• https://www.theguardian.com/sport/2022/nov/14/paris-2024-olympic-mascot-paralympic-mascot-phryges-france
• https://ageofrevolution.org/200-object/phrygian-cap/
• https://www.travelfranceonline.com/marianne-embodies-the-french-republic/
• https://www.travelfranceonline.com/marianne-embodies-the-french-republic/