Past Lives : แด่ความรักอันงมงายภายใต้พรหมลิขิต

Past Lives ผลงานภาพยนตร์รักสะท้อนชีวิตจากสตูดิโอขวัญใจวัยรุ่นที่กำลังมาแรงแห่งยุค A24 ซึ่งที่ผ่านมา A24 ได้เรียกความสนใจจากตลาดภาพยนตร์ในสหรัฐอเมริกาและในระดับนานาชาติได้อย่างมาก อีกทั้งยังเพิ่งได้นอนกอดตุ๊กตาทองออสการ์ไปกับผลงานเรื่อง Everything Everywhere All at Once มาหมาดๆ และนั่นยิ่งตอกย้ำให้ผลงานของ A24 เป็นที่จับตามองจากทั้งวงภาพยนตร์ในอเมริกาและนานาชาติ เมื่อ A24 ยุคผลิตอะไรขึ้นมาก็เป็นที่กล่าวถึงอย่างต่อเนื่อง เช่นเดียวกับผลงานล่าสุด Past Lives มาในขนบภาพยนตร์รักบรรยากาศเหงาเย็นเยือกในเรื่องรักสามเส้าของ นอร่า สาวเกาหลีที่กำลังไขว่คว้าความฝันของการเป็นนักเขียนมือรางวัล ซึ่งผลักดันให้เธอเดินทางไปยังสหรัฐอเมริกาและใช้ชีวิตอยู่หลายสิบปีจนได้พบ คนเคยรัก เมื่อครั้งอยู่เกาหลี แฮซอง ชายหนุ่มธรรมดาที่หัวใจยังคิดถึงนอร่า และแม้ในปัจจุบันนอร่าจะมีสามีแล้วคือ อาเธอร์ และได้ใช้ชีวิตกันฉันสามีภรรยา แต่เมื่ออดีตคนรัก แฮซอง ปรากฎตัวขึ้นอีกครั้งกลับทำให้นอร่าสับสนว่าตนเองควรจะเดินหน้าต่ออย่างไร ระหว่างรับผิดชอบคนรักปัจจุบัน หรือการเดินตามความรู้สึกเก่าที่หวนกลับมาใหม่ แล้วเส้นทางไหนล่ะคือทางที่ถูกต้อง โดยผลงานเรื่องนี้นอกจากจะเป็นของสตูดิโอดาวรุ่ง A24 ยังเป็นการกำกับครั้งแรกของ เซลีน ซง (Celine Song) อีกด้วย

ความรักความโลเลของนอร่าในเรื่องนี้ตั้งข้อสังเกตถึง “ความรัก” ในความหมายของนอร่าที่มีความผันผวนระหว่างความรักที่ผูกติดอยู่กับตัวบุคคล กับความรักที่เป็นนามธรรมเหมือนเป็นพลังงานดึงดูดอะไรบางอย่างที่เป็นปฏิกิริยาระหว่างนอร่ากับใครต่อใคร และคำถามดังกล่าวอยู่คู่ประเด็นความรักในเครื่องหมายคำถามเสมอมาว่า “ความรักมันสถิตกับคนหรือไม่” ถ้าสถิตกับคนนั่นหมายถึงคือคนคนเดียวหรือหลายคน และถ้าไม่ขึ้นตรงกับคนล่ะ ความรักมันจะเป็นภาวะที่เกิดขึ้นได้โดยทั่วไปเช่นนั้นหรือไม่

ภาพยนตร์เลือกเดินเรื่องแบบใช้เวลาแทบทั้งเรื่องในการนำผู้ชมผจญกับความโกลาหลทางความหมายไปกับชีวิตนอร่า จนในฉากสำคัญที่เชื่อมโยงกับชื่อเรื่อง Past Lives คือฉากที่นอร่าอธิบายแนวคิดของ อินยอน (IN-YUN) ในภาษาเกาหลี ที่เป็นคำอธิบายถึงแนวคิดเกี่ยวกับโชคชะตาที่มีพรหมลิขิต ชาติภพ ความเชื่อว่าด้วยการถูกกำหนดการเป็นคู่ครองกันมาตั้งแต่อดีตชาติ และสิ่งนี้มีอำนาจมากถึง 8,000 ชาติในการกำหนดชะตากรรม

อินยอนสำหรับนอร่าเป็นทั้งความเชื่อและการอธิบายที่โยนการตัดสินใจอันโลเลของตัวเองให้กับคำอธิบายที่ดูจะพิสูจน์ไม่ได้ ลึกลับดำมืด เพื่อที่จะไม่ต้องรับผิดชอบความฉ้อฉลลังเลทางความสัมพันธ์ระหว่างเธอกับอาเธอร์และแฮซอง การที่เธอไม่สามารถตัดสินใจอย่างกล้าหาญเพราะกับดักคำอธิบายที่ว่าชีวิตถูกกำหนดโดยอินยอน หมายถึงอำนาจแห่งภพชาติหรือพรหมลิขิตซึ่งกำหนดไว้แล้วว่าเธอจะต้องเผชิญชะตาแบบที่เธอควบคุมไม่ได้ การโยนความรับผิดชอบที่ใจโลเลไปให้ชะตาก็สามารถทำให้เธอสบายใจทางความรู้สึกขึ้นจนสามารถเดินผ่านความล้มเหลวทั้งกับความรักและการงานของเธอ อินยอนสำหรับเธอจึงเป็นเสมือนคำตอบที่ใช้แก้ไขความรู้สึกตัวเอง มากกว่าจะเป็นความจริง เพราะภาพยนตร์เองก็ไม่ได้ขยายมุมมองอินยอนในฐานะสิ่งเหนือธรรมชาติ แต่ทำให้เห็นถึงความเชื่อเหนือธรรมชาติในฐานะเหตุผลส่วนบุคคล ในเวลาที่บุคคลนั้นต้องการละความรับผิดชอบจากการตัดสินใจของตนเอง ภาพยนตร์ทั้งเรื่องจึงมุ่งแสดงให้เห็นการตัดสินใจของนอร่าให้ผู้ชมเห็น แต่เสมือนว่ามีแต่นอร่าเท่านั้นที่เชื่อถือการตัดสินใจของตนเองน้อยกว่าเชื่อว่ามันเป็นพรหมลิขิตปริศนาภพชาติ

ประเด็นใหญ่เกี่ยวกับอินยอน จึงชวนผู้ชมครุ่นคิดว่าในบรรยากาศภาพยนตร์สุดเหงากับเรื่องราวแสนธรรมดาบางเบานี้มีความซับซ้อนทางจิตใจของนอร่าที่น่าสนใจและทำให้ภาพยนตร์หนักแน่นขึ้นอยู่ ประเด็นที่ชวนคิดว่าท้ายที่สุดหากเราใช้ “พรหมลิขิต” เป็นสิ่งชวนเชื่อหลอกจิตใจของตัวเองเพื่อให้เรารู้สึกไม่ต้องรับผิดชอบการตัดสินใจที่มาจากตนโดยการโยนบาปทางความรู้สึกให้ “พรหม” จนสามารถใช้ชีวิตอย่างไม่รู้สึกผิดบาปทางจิตใจ จนรู้สึกว่าชีวิตเดินหน้าต่อไปได้เป็นไปตามกระแสลมแห่งการถูกลิขิต เราจะใช้ความเข้าใจนี้หลอกตัวเองไปได้นานแค่ไหน ตลอดทั้งชีวิตไหวไหม? หรือวันหนึ่งจะกลับมาร้องไห้และยอมรับว่าทุกความรับผิด รับชอบเป็นของเราเอง และเสียใจที่ในเวลานั้นมัวงมงายอยู่ในความเชื่อที่ไม่เป็นจริง หลงงมงายกับโฆษณาชวนเชื่อของตัวเอง ร้องไห้แบบที่นอร่าร้องออกมาในตอนจบแบบที่หลอกตัวเองไม่ไหวอีกต่อไป

Fact File

• Past Lives เข้าฉาย 6 กรกฎาคมในโรงภาพยนตร์