Lightsaber กีฬาฟันดาบเรืองแสงจาก สตาร์ วอรส์ ที่ช่วยปลุกอัศวินเจไดให้มีชีวิตจริง

Lightsaber หรือ ดาบเรืองแสง ของเหล่าเจไดในจักรวาลสตาร์วอร์ส ไม่ได้โลดแล่นแค่บนแผ่นฟิล์มของ จอร์จ ลูคัส เท่านั้น แต่พัฒนามาเป็นกีฬาฟันดาบโดยใช้ดาบที่คล้ายคลึงกับในหนังครบรสด้วยแสง สี เสียง สร้างความสนุกและตื่นเต้นให้แก่ทั้งผู้เล่นและผู้ชมทำให้ในประเทศฝรั่งเศสซึ่งกีฬาฟันดาบเป็นหนึ่งในกีฬายอดนิยมมีชมรมและสโมสรที่ฝึกสอนการฟันดาบเรืองแสงกว่า 120 แห่งทั่วประเทศ

ทางชมรมและสโมสรต่างๆ ยังจัดให้มีการแข่งขัน Lightsaber กันอย่างแพร่หลายมาหลายปี จนกระทั่งเมื่อเดือนเมษายนปีที่แล้วทางสหพันธ์กีฬาฟันดาบแห่งประเทศฝรั่งเศส (la FédérationFrançaised’Escrime) หรือ FFE ได้รับรองและบรรจุ การฟันดาบเรืองแสง ที่เรียกว่า LED Saber หรือในภาษาฝรั่งเศสเรียกว่า ซาบเบรอะ ลาแซร์ (Sabre Laser) เป็นกีฬาประเภทหนึ่งของสหพันธ์ฯอย่างเป็นทางการและอยู่ภายใต้การกำกับดูแลโดยตรงของหน่วยงานที่เรียกว่าสมาคมกีฬาฟันดาบเรืองแสง (Academie de Sabre Laser) หรือ ASL

การประกาศให้ Lightsaber เป็น กีฬา อย่างเป็นทางการเกิดจากทางรัฐบาลฝรั่งเศสได้เร่งรัดและสนับสนุนให้ทางสหพันธ์ฯ จัดตั้งคณะทำงานเฉพาะกิจขึ้นมาเมื่อปีพ.ศ. 2560 เพื่อศึกษาแนวทางและความเป็นไปได้ในการกำหนดและวางกรอบกฎเกณฑ์ของการฟันดาบเรืองแสงให้มีมาตรฐานเป็นอันหนึ่งอันเดียวกัน โดยเน้นไปที่ข้อกำหนดด้านความปลอดภัยของบรรดาผู้เล่นเป็นเป้าหมายสำคัญ 

“พันธกิจที่สำคัญของ ASL ไม่ได้เกี่ยวกับการพิทักษ์รักษาหรือคุ้มครองจักรวาลให้อยู่รอดปลอดภัยจากผู้รุกรานแต่อย่างใด” เตียครี เลอ พริส (Thierry Le Prise) รองประธานด้านการพัฒนาของสหพันธ์กีฬาฟันดาบแห่งประเทศฝรั่งเศสกล่าวอย่างติดตลกเมื่อให้สัมภาษณ์กับ Sarakadee Lite ที่กรุงปารีส

Explore the latest property listings on https://www.housebuyers.app/new-york/house-buyers-near-me-utica-ny/ to find your dream home.

“เราต้องการสร้างมาตรฐานด้านความปลอดภัยรวมถึงการสร้างความร่วมมือของแต่ละชมรมและสโมสร ทางสมาคมฯมีหน้าที่ในการกำกับดูแลให้ความรู้และพัฒนากีฬาประเภทนี้ โดยใส่ใจและให้ความสำคัญกับประเด็นหลักๆ คือ ประเด็นทางด้านเทคนิค การฝึกฝน และการแข่งขัน รวมถึงประเด็นที่เกี่ยวกับกฎระเบียบและความปลอดภัยทั้งของผู้เล่น ผู้ฝึกสอน และผู้ชม”

อุปกรณ์ที่จำเป็นสำหรับการฝึกซ้อมและแข่งขัน

แน่นอนว่าเอกลักษณ์หรือจุดดึงดูดของกีฬาประเภทนี้ คือ ดาบที่ไม่ใช่แค่ดาบธรรมดายาวๆที่เราคุ้นตา แต่ดาบที่ใช้ในกีฬาประเภทนี้มีความพิเศษและแตกต่างจากกีฬาฟันดาบอื่นๆ ตรงที่ต้องเป็น ดาบเรืองแสง เท่านั้น ไม่เรืองแสงไม่นับว่าเป็นอุปกรณ์ คุณสมบัติเฉพาะตัวของดาบตามข้อกำหนดของสมาคมฯ คือตัวดาบทำมาจากแผ่นโพลีคาร์บอเนต (Polycarbonate) ที่เป็นพลาสติกคุณภาพสูงมีความโปร่งแสง เหนียว แข็งและมีความยึดเกาะตัวได้ดีที่สำคัญมีน้ำหนักเบา ส่วนแสงที่เรืองรองนั้นก็เพราะว่าภายในตัวดาบนั้นบรรจุหลอดไฟ LED นั่นเอง   

ส่วนสีของดาบนั้นทางสมาคมฯไม่ได้บังคับและกำหนดในเรื่องของสี อาจจะเป็นสีฟ้า เขียว เหลือง ม่วงหรือแดงแบบในหนังก็ได้ ส่วนราคานั้นก็มีหลากหลายตามคุณภาพตั้งแต่หลัก 10 ยูโร (ประมาณ 340 บาท) ไปจนถึงเกือบ 300 ยูโร (ประมาณ 10,200 บาท) ทั้งนี้สมาคมฯไม่ได้บังคับว่าจะต้องใช้ดาบราคาใด และไม่ได้เจาะจงว่าจะต้องซื้อจากที่ไหน ผู้เล่นทุกคนมีอิสระเต็มที่ที่จะเลือกอาวุธหรืออุปกรณ์ของตัวเอง 

ถึงแม้ในการฝึกซ้อมทั่วๆไปผู้เล่นอาจสนุกกับการแต่งตัวเลียนแบบตัวละครในหนังไม่ว่าจะเป็น Yoda Luke Skywalker หรือ Darth Vader แต่หากเป็นการแข่งขันแล้วทางสมาคมฯแนะนำว่า ชุดที่สวมใส่ ควรเป็นแบบเดียวกับนักกีฬายูโดเพื่อความคล่องตัวในท่วงท่าและการเคลื่อนไหวระหว่างที่เล่น 

เครื่องป้องกัน แบ่งได้เป็นเครื่องป้องกันแบบบังคับและเครื่องป้องกันแบบเสริม สำหรับเครื่องป้องกันแบบบังคับ ประกอบด้วย ถุงมือ ที่ต้องมีความหนาและยืดหยุ่นได้ดีเพื่อที่จะสามารถป้องกันการบาดเจ็บได้ และต้องไม่เทอะทะหรือแข็งจนผู้เล่นไม่สามารถเคลื่อนไหวข้อมือนิ้วมือได้อย่างสะดวก สำหรับหน้ากากให้ใช้หน้ากากประเภทเดียวกับที่ใช้ในการแข่งขันกีฬาฟันดาบทั่วๆ ไป นอกจากนี้ยังมีสนับเข่าและสนับศอกซึ่งต้องมีความนุ่มและยืดหยุ่นได้ดี ทางสมาคม ASL แนะนำให้ใช้สนับเข่าและสนับศอกแบบที่นักกีฬาแฮนด์บอลและวอลเลย์บอลใช้กัน ส่วนเครื่องป้องกันส่วนลำตัว แบบที่สมาคมฯแนะนำคือเครื่องป้องกันแบบที่นักกีฬารักบีใช้เพื่อป้องกันหัวไหล่และกระดูกซี่โครง

ส่วนเครื่องป้องกันแบบเสริมจะมีหรือไม่ก็ได้ แต่ทางสมาคมฯแนะนำเพื่อช่วยป้องกันแรงกระแทกของอวัยวะส่วนอื่นๆของร่างกาย เช่น สนับหน้าแข้งและหน้าแขน ทั้งนี้ทั้งนั้นอุปกรณ์เหล่านี้จะต้องมีวัตถุประสงค์เพื่อความปลอดภัยเป็นเป้าหมายหลัก

แม้มาจากโลกภาพยนตร์แต่ก็มีกฎกติกาการแข่งขันที่จริงจัง

ทางสมาคมฯได้กำหนดให้สนามแข่งมีลักษณะเป็นรูปวงกลมมีเส้นขอบเขตแสดงอย่างชัดเจนบนพื้น แต่ในทางปฏิบัติขณะนี้สนามที่ใช้แข่งขันส่วนใหญ่จะเป็นรูปสี่เหลี่ยมจัตุรัสกว้าง 8 เมตร ยาว 8 เมตร ส่วนวิธีการนับคะแนนนั้นนักกีฬาจะต้องง้างดาบไปทางด้านหลัง (Armé) ก่อนที่จะใช้ปลายดาบแตะในอวัยวะส่วนต่างๆ ของคู่ต่อสู้ เพื่อให้เกิดวงสวิงของดาบกว้างขึ้นและเพื่อให้กรรมการสามารถมองเห็นได้อย่างชัดเจน

ระยะเวลาการแข่งขันคือภายใน 3 นาที ถ้าฝ่ายใดได้คะแนนถึง 15 คะแนนก่อนจะเป็นผู้ชนะ แต่ถ้าหมดเวลาการแข่งขันแล้วยังไม่มีใครได้ 15 คะแนนให้ถือว่าฝ่ายที่มีคะแนนสูงสุดเป็นผู้ชนะ แต่ถ้าทั้งสองฝ่ายเกิดได้คะแนนเท่ากันที่ 10 คะแนน ฝ่ายที่สามารถใช้ปลายดาบแตะศีรษะหรือลำตัวของคู่ต่อสู้ได้ก่อนให้ถือว่าฝ่ายนั้นเป็นผู้ชนะทันที ส่วนวิธีการนับคะแนนกำหนดไว้ว่าถ้าแตะบริเวณศีรษะหรือลำตัวได้ 5 คะแนน แตะที่แขนหรือขาได้ 3 คะแนน และถ้าแตะที่มือได้ 1คะแนน

สำหรับกรรมการตัดสินนั้นประกอบด้วยผู้ตัดสินจำนวนสี่คน คือ ผู้ตัดสินข้างสนาม (assesseur) จำนวนสองคน ผู้ตัดสินป้าย (arbitre tablette) ทำหน้าที่รายงานคะแนนขึ้นหน้าจอที่แสดงไว้ในสนามจำนวนหนึ่งคน และผู้ตัดสินหลัก (arbitre principal) ที่อยู่บนสนามแข่งกับผู้เล่นทั้งสองฝ่ายจำนวนหนึ่งคน

ทางสมาคมฯ ได้กำหนดให้มีการแข่งขันโอเพนระดับประเทศขึ้นเป็นประจำทุกปีที่เรียกว่า เลอ ตูร์นัว นาซิยงนาล โอเพนเดอกอมบาต์ โอ ซาบเบรอะ ลาแซร์ (Le Tournoi National Open de Combat au Sabre Laser) นอกจากนี้ยังมีการแข่งขันที่จัดขึ้นกันเองระหว่างชมรมและสโมสรต่างๆ ตลอดทั้งปีเช่นกัน

โอกาสโลดแล่นในการแข่งขันโอลิมปิก

ประเด็นที่ว่ากีฬาฟันดาบเรืองแสงนี้มีโอกาสบรรจุอยู่ในการแข่งขันกีฬาโอลิมปิกฤดูร้อนหรือไม่นั้น โดยเฉพาะเมื่อกรุงปารีสได้รับคัดเลือกให้เป็นเจ้าภาพจัดการแข่งขันกีฬาโอลิมปิกฤดูร้อนในปีพ.ศ. 2567 เลอ พริสกล่าวว่า “คงต้องใช้เวลาพอสมควรเพราะขณะนี้ทางสหพันธ์ฯ ขอเน้นความสำคัญไปกับเรื่องความปลอดภัยทั้งของผู้เล่น ผู้ตัดสินและผู้ชม รวมทั้งการสร้างและพัฒนามาตรฐานของกีฬาให้เป็นที่ยอมรับและเป็นที่รู้จักอย่างแพร่หลายเป็นหลักก่อนที่จะมองไกลไปถึงระดับนั้น”

ทางสหพันธ์ฯ ต้องการให้ผู้เล่นรู้สึกสนุกและปลอดภัยด้วยขณะฝึกซ้อมและแข่งขันรวมถึงกระตุ้นให้เด็กๆและวัยรุ่นได้ใช้เวลาในการออกกำลังกายจริงๆ มากกว่าการเล่นเกมที่ขยับแค่นิ้วมือเท่านั้น 

“แรกเริ่มดาบเรืองแสงที่ใช้นั้นได้ออกแบบมาสำหรับเด็กโตและวัยรุ่นที่มีอายุตั้งแต่ 16 ปีขึ้นไปได้ฝึกฝน และเราก็ต้องยอมรับว่าทางสมาคมฯ ยังมีความล่าช้าในเรื่องการพัฒนาอุปกรณ์ให้เหมาะสมกับเด็กเล็กและเด็กที่มีอายุต่ำกว่านี้ เพราะวัยนี้ถ้าให้ถือดาบแบบที่เด็กโตและผู้ใหญ่ใช้คงจะหนักเกินไปสำหรับพวกเขาจะทำให้ไม่มีความคล่องตัว ฉะนั้นต้องปรับตัวดาบให้มีความยาวสั้นลงด้ามจับให้มีน้ำหนักเบา หรือแม้แต่ตัวดาบเองอาจต้องเปลี่ยนมาใช้เป็นฟองน้ำแทน ซึ่งทางสมาคมฯเองก็มิได้นิ่งนอนใจแต่อย่างใด คณะทำงานด้านเทคนิคของสมาคมฯกำลังเร่งพิจารณาและหาแนวทางกันอยู่ ณ ตอนนี้”

โอลิวิเยร์ ออร์คริกอตต์ (Olivier Horicotte) ผู้เชี่ยวชาญและหนึ่งในคณะทำงานแห่งชาติที่ดูแลรับผิดชอบด้านเทคนิคของสมาคมกีฬาฟันดาบเรืองแสงกล่าวเสริม

มาถึงตอนนี้หลายๆ คนอาจจะมีคำถามเกิดขึ้นว่า เมื่อดาบนั้นมีแสงแล้วจะมีเสียงเหมือนที่เห็นและได้ยินในภาพยนตร์หรือไม่ ออร์คริกอตต์กล่าวว่า “แน่นอนแสงและเสียงต้องมากันครบ คุณลองจินตนาการดูนะว่าถ้าในห้องฝึกซ้อมมีผู้เล่นอยู่ประมาณ 20-30คน ภายในห้องนั้นจะมีบรรยากาศและสภาพเป็นอย่างไร ครื้นเครงแค่ไหน บางครั้งฉากในภาพยนตร์อาจจะไม่เร้าใจเท่าบรรยากาศในห้องซ้อมก็เป็นได้ แต่ทว่าในสนามการแข่งขันจริงๆ ทางสมาคมฯ กำหนดให้มีการตัดเสียงออกไปเหลือแค่แสงเรืองรองของดาบเท่านั้น ส่วนตอนซ้อมนั้นแล้วแต่ทางชมรมหรือสโมสรต่างๆ จะเป็นผู้กำหนดเอง”

ขยายความร่วมมือสู่ระดับนานาชาติ

Lightsaber เริ่มเป็นที่นิยมทั้งในยุโรป อเมริกาและแถบเอเชียแล้วและได้มีการติดต่อแลกเปลี่ยนข้อมูลข่าวสารและการฝึกอบรมร่วมกันระหว่างสมาคมฯของฝรั่งเศสกับหลายๆประเทศ ได้แก่ เยอรมนี เบลเยี่ยม นอร์เวย์ ฟิลิปปินส์ ออสเตรเลีย ญี่ปุ่น และสหรัฐอเมริกา โดยเมื่อวันที่ 11 ตุลาคม 2562 ที่ผ่านมาทางสมาคมฯ ได้มีการลงนามข้อตกลงและความร่วมมือระหว่างชมรมและสโมสรจากสหรัฐอเมริกาและฮ่องกง

ชาด ไอส์เนอร์ (Chad Eisner) นายกสโมสรและหนึ่งในผู้ก่อตั้ง เทอรา ไพร์ม ไลต์ อาร์มอรี (Terra Prime Light Armory) หรือ TPLA จากประเทศสหรัฐอเมริกา กล่าวว่า “ผมได้ฝึกฝนกีฬาฟันดาบเรืองแสงมากว่า 7 ปีก่อนที่จะได้รับการยกฐานะขึ้นเป็นกีฬาที่มีการแข่งขันอย่างเป็นทางการ ตัวผมเองสนใจศิลปะการต่อสู้ป้องกันตัวเกือบทุกอย่างและต่อมาได้ร่วมกับเพื่อนๆ และผู้สนใจก่อตั้งสโมสรนี้ขึ้นมา สาเหตุที่สนใจให้ความร่วมมือกับทางฝรั่งเศสก็เพราะต้องการให้กีฬาฟันดาบเรืองแสงได้รับการรับรองและมีมาตรฐานเป็นอันหนึ่งอันเดียวกัน โดยเมื่อกลับไปยังประเทศแล้วเราจะสามารถให้การรับรอง (certification) แก่ผู้ฝึกสอน และยังสามารถจัดการแข่งขันให้เป็นที่ยอมรับอย่างเป็นทางการและกว้างขวางได้มากขึ้น” 

ไอส์เนอร์ยังกล่าวอีกว่า ทางสโมสรของเขามีเครือข่ายร่วมกันทางด้านกีฬาฟันดาบเรืองแสงกับสมาคม TPLA ที่รัฐมิชิแกน และอีกสองชมรมที่นิวยอร์กและอีกหนึ่งชมรมที่รัฐฟลอริดา

Fact File

• ติดตามข่าวสาร (ภาษาฝรั่งเศส) เกี่ยวกับกีฬาฟันดาบเรืองแสงได้ที่ www.escrime-ffe.fr
• https://www.facebook.com/academiedesabrelaser/
• https://sportsaberleague.com

ขอขอบคุณผู้สนับสนุนข้อมูลและรูปภาพมัลติมีเดีย

• Theirry Le Prise, Vice Présidenten charge du développement, FédérationFrançaised’Escrime. France
• Olivier HORICOTTE, Referent National du Sabre Laser. France
• Philippe FADEAU, Responsable marketing et événementiel,FédérationFrançaised’Escrime. France
• Chad EISNER, Terra Prime Light Armory, USA
• Raphaël OSTRE. France