Love Letter : จดหมายรักเข้ารหัสลับของ พระนางมารี อังตัวแน็ต กับรักซ่อนเร้นกลางไฟปฏิวัติ

พระนางมารี อังตัวแน็ต (Marie Antoinette) องค์หญิงจากออสเตรีย วัย 14 ชันษา ถูกส่งตัวมาฝรั่งเศส จากนั้นอภิเษกสมรสกับ พระเจ้าหลุยส์ที่ 16 (Louis XVI) เมื่อปี ค.ศ. 1770 ขณะนั้นพระนางมารี อังตัวแน็ตพระชนมายุเพียง 15 พรรษา (ได้ขึ้นเป็นพระราชินีเมื่อพระชนมายุเพียง 19 พรรษา) เป็นการเชื่อมอำนาจระหว่าง ออสเตรีย-ฝรั่งเศส สองผู้ยิ่งใหญ่ในยุโรปแห่งศตวรรษที่ 18 แต่วิถีชีวิตที่อยู่กับความมั่งคั่งจากมรดกของพระเจ้าหลุยส์ที่ 14-15 กลายเป็นความฟุ้งเฟ้อ หรูหรา และลงท้ายด้วยการถูกประชาชนประณามถึงการใช้ทรัพย์สินในท้องพระคลังจนเกือบถึงขั้นล้มละลายขณะที่ประชาชนส่วนใหญ่อยู่อย่างลำบากยากแค้น ปัญหาเศรษฐกิจที่แก้ไม่ออก จนนำไปสู่การเคลื่อนไหวปฏิวัติโค่นล้มระบอบสมบูรณาญาสิทธิราชย์และล้มล้างสถาบันกษัตริย์ เพื่อสถาปนาระบอบสาธารณรัฐขึ้นมาแทน

นอกจากการถูกฝ่ายฝักใฝ่สาธารณรัฐเกลียดชังในความฟุ้งเฟ้อ พระนางมารี อังตัวแน็ต ยังถูกเรื่องฉาวข่าวลือซุบซิบในราชสำนักไม่ว่างเว้น และหนึ่งในเรื่องที่เล่าขานต่อ ๆ กันมากที่สุดเรื่องหนึ่งก็คือพระนางมารี อังตัวแน็ตกับความสัมพันธ์ลับ ๆ กับผู้ที่ถูกกล่าวหาว่าเป็นชู้รัก เคานต์ แอ็กเซิล ฟอน แฟร์ซอง (Axel von Fersen) เอกอัครราชทูตสวีเดน ซึ่งมาประจำการที่พระราชวังแวร์ซายตั้งแต่ปี ค.ศ.1774 ข่าวลือเรื่องชู้รักรุนแรงถึงขั้นที่กล่าวกันว่า องค์รัชทายาท หลุยส์ที่ 18 (Dauphin Louis XVII เกิดปีค.ศ. 1785-เสียชีวิต ปี ค.ศ.1795) นั้นเป็นเลือดเนื้อเชื้อไขของแฟร์ซองไม่ใช่ของพระเจ้าหลุยส์ที่ 16

แต่ข่าวลือก็เป็นข่าวลือที่หาหลักฐานของความสัมพันธ์รักชัดเจนแทบไม่ได้ ยกเว้นในช่วงเวลาสุดท้ายก่อนสิ้นสุดราชวงศ์บูร์บง (Bourbon) ที่ความลับซ่อนเร้นของมารี อังตัวแน็ตถูกรื้อค้นเป็นหมายเหตุประวัติศาสตร์หลังม่านพระราชวัง ในจดหมายเข้ารหัสลับ ประทับด้วยหมึกผสมน้ำมะนาวที่ทำให้บรรดานักประวัติศาสตร์ นักอนุรักษ์ นักวิจัย และนักภาษาศาสตร์ต้องมานั่งถอดข้อความในจดหมายเพื่อยืนยันข่าวลือว่า รักซ่อนเร้นในวาระสุดท้ายของ พระนางมารี อังตัวแน็ต มีอยู่จริงหรือไม่

จดหมายจากที่จองจำ 

จดหมายจากมารี อังตัวแน็ตถึงเคานต์ แฟร์ซองมีทั้งหมด 23 ฉบับเขียนขึ้นระหว่างวันที่ 28 มิถุนายน ค.ศ. 1791- 10 สิงหาคม ค.ศ. 1792 แต่หลักฐานที่เหลืออยู่มีจดหมายเพียง 4 ฉบับเท่านั้นที่เป็นต้นฉบับลายมือมารีอังตัวแน็ต ส่วนฉบับอื่น ๆ เป็นฉบับคัดลอกข้อความจากมารีอังตัวแน็ต สันนิษฐานว่าอาจจะเป็นลายมือของแฟร์ซอง หรือเลขานุการของแฟร์ซอง หรือทายาทแฟร์ซองรุ่นเหลนในศตวรรษที่ 19 ชื่อ บารอน เดอ คลินชอว์สตรอม (Baron de Klinckowström) ทั้งนี้ยังพบว่ามีจดหมาย 7 ฉบับ ที่เขียนด้วยภาษารหัสลับในบางประโยค หรือบางฉบับเป็นภาษารหัสลับทั้งหมด 

สำหรับตัวเอกสารจดหมายที่ทางหอจดหมายเหตุแห่งชาติฝรั่งเศสเก็บรักษาไว้พบว่ามีเนื้อความซ้ำกันหลายฉบับ เพราะมีทั้งเอกสารที่เป็นต้นฉบับลายมือจริงของ มารี อังตัวแน็ต และลายมือคัดลอกโดยเคาตน์แฟร์ซอง หรือลายมือคัดลอกโดยเหลนของเคานต์แฟร์ซองอย่างที่กล่าวไป ส่วนช่วงเวลาของการเขียนจดหมายเหล่านี้คาดว่าเป็นช่วงที่ พระนางมารี อังตัวแน็ตถูกกักบริเวณหรือจองจำอยู่ในพระราชวังตุยเลอรี (Tuileries Palace) ในฐานะนักโทษของแผ่นดิน ทั้งนี้หลังเกิดการปฏิวัติเปลี่ยนแปลงการปกครองของฝรั่งเศสพระนางมารีอังตัวแน็ตถูกกักบริเวณหรือจองจำอยู่ในพระราชวังตุยเลอรีก่อนที่จะถูกสมัชชาแห่งชาติของคณะผู้นำการปฏิวัติฝรั่งเศสดำเนินคดีและพิพากษาประหารชีวิตบนแท่นกิโยตินในวันที่ 16 ตุลาคม ค.ศ. 1793 ในข้อหาผู้ทรยศโกงชาติ

เนื้อหาในจดหมายส่วนใหญ่เป็นการบอกข่าวความเป็นอยู่อย่างยากลำบากในสถานการณ์การเมืองที่ตึงเครียดและความพยายามขอความช่วยเหลือจากพันธมิตรต่างประเทศเพื่อหนีจากเงื้อมมือคณะปฏิวัติ รวมทั้งการติดต่อขอความช่วยเหลือจากเหล่าผู้ปกครองราชวงศ์และขุนนางในยุโรป นักวิชาการฝรั่งเศส Jacques Patarin และ Valerie Nachef ผู้ทำงานวิจัยถอดรหัสจดหมายลับของมารีอังตัวแน็ต ได้สรุปไว้ว่า มารีอองตัวแน็ตถูกพิพากษาโดยไม่มีหลักฐานยืนยันแน่ชัด เป็นเพียงผลจากคำวินิจฉัยของฝ่ายปฏิวัติที่ปักธงโค่นล้มราชวงศ์อยู่แล้ว

ถอดรหัสลับว่าด้วย “รักอย่างสุดซึ้ง”

ในบรรดาจดหมายทั้งหมดมีเพียง 2 ฉบับ ที่บ่งบอกถึงบอกความในใจลึกซึ้งระหว่างมารีอังตัวแน็ตกับขุนนางสวีเดนโดยในจดหมายฉบับหนึ่งพบข้อความที่ถอดรหัสภาษา สื่อถึงความห่วงใยของพระนางต่อขุนนางผู้นี้ ความว่า

“โปรดดูแลตัวเองเพื่อตัวฉัน ฉันไม่อาจเขียนถึงท่านได้อีกต่อไป แต่ไม่มีสิ่งใดในโลกนี้จะหยุดความชื่นชมที่ฉันมีต่อท่านจนวันตาย”

สถานภาพคนรักของทั้งสองถูกเปิดเผยในงานศึกษาวิจัยโดย Jacques Patarin และ Valerie Nachef ถอดเนื้อความเต็ม ถอดรหัสในจดหมายฉบับลงวันที่ 9 กรกฎาคม ค.ศ. 1792 ได้ความว่า

“ฉันยังมีชีวิตอยู่วันนี้นะที่รัก ด้วยเหตุผลเพียงเพื่อชื่นชมคุณโอ,ฉันเป็นห่วงคุณเหลือเกิน ฉันเสียใจเหลือเกินกับความทุกข์ระทมที่บังเกิดกับเธอจากความเงียบงันของฝ่ายเรา ขอสวรรค์โปรดพาจดหมายฉบับนี้ไปถึงเธอ โปรดอย่าเขียนตอบฉัน นี่เป็นทางช่วยเหลือเราทุกคนและเหนือสิ่งอื่นใด อย่าเขียนตอบไม่ว่ากรณีใด ๆ เป็นที่รู้กันว่าคุณจะเป็นผู้ช่วยเหลือเราออกจากที่นี่ (พระราชวังตุยเลอรี) แต่ทั้งหมดคงล้มเหลวหากท่านแสดงตัวเสียก่อน มียามเฝ้าดูเราทั้งวันทั้งคืน แต่ฉันมิได้ใส่ใจ คุณไม่ได้อยู่ที่นี่ อย่าได้กังวลเรื่องของฉัน ไม่มีอะไรเกิดขึ้นกับฉันแน่นอน สมัชชาแห่งชาติคงยังปรานีพวกเรา ลาก่อนชายผู้ที่ฉันรักที่สุด โปรดเงียบไว้ ดูแลตัวท่านเพื่อตัวฉัน ฉันคงไม่อาจเขียนถึงท่านได้อีกแล้ว แต่ไม่มีสิ่งใดในโลกนี้จะหยุดความชื่นชมที่ฉันมีต่อท่านจนวันตาย” (อ้างอิง www.researchgate.net บทความงานวิจัยเรื่อง “I Shall Love You Until Death” (Marie-Antoinette to Axel von Fersen เผยแพร่ปี ค.ศ. 2010)

ทั้งนี้แม้ในจดหมายจะไม่ได้บอกถึงคำว่ารักอย่างเปิดเผยแต่ได้มีการใส่รหัสคำว่า AK AMAPVAF AZAPAX ใช้เขียนแทนคำว่า “I Love You” ความหมายคือ “ฉันรักเธอ” ทั้งนี้การใช้ภาษาเข้ารหัสลับในจดหมายของพระนางมารีอังตัวแน็ตเป็นวิธีที่ใช้การเขียนภาษารหัสลับในแบบตัวอักษรแทนที่ เรียกว่า Polyalphabetic system เพื่อป้องกันการถูกสอดแนม

ในจดหมายลงวันที่ 4 มกราคม ค.ศ. 1792 จากมารีอังตัวแน็ตถึงเคาน์ตแฟร์ซองถอดรหัสโดย CRCC หรือ ศูนย์วิจัยเพื่องานอนุรักษ์ (Research Centre for the Conservation of Collections) ถูกเปิดเผยเมื่อปี ค.ศ. 2016 โดยหอจดหมายเหตุแห่งชาติฝรั่งเศส หลังจากข้อความเหล่านี้เคยถูกปกปิดด้วยหมึกขาว (อ้างอิงจาก www.france24.com) ในจดหมายมีนัยถึงคำว่า รักอย่างสุดซึ้ง ความว่า 

“ฉันขอจบจดหมายฉบับนี้ แต่ก่อนจบ ฉันขอบอกมิตรผู้อ่อนโยนน่ารักของฉันว่า ฉันรักคุณอย่างสุดซึ้งและไม่มีเลยแม้ชั่วขณะหนึ่งที่ฉันจะไม่ชื่นชมคุณ”

วิธีแยบยลจนวาระสุดท้าย

ปี ค.ศ. 2020 หอจดหมายเหตุแห่งชาติฝรั่งเศส (French National Archives) ผู้เก็บรักษาจดหมายรักฉบับประวัติศาสตร์เหล่านี้ ได้นำจดหมาย 8 ฉบับของ มารีอองตัวแน็ต และเคานต์แฟร์ซอง มาจัดแสดง พร้อมข้อความที่ถอดรหัสได้เพิ่มเติม จากเทคนิคใหม่ที่ใช้ระบบการเอกซเรย์ด้วยแสงฟลูออเรสเซนต์ หรือ XRS สามารถอ่านตัวอักษรข้อความในจดหมายที่ถูกขีดคร่อมด้วยหมึกขาว และนำมาถอดรหัสเนื้อความได้ 

นอกจากการเข้ารหัสลับแล้วพระนางมารีอังตัวแน็ตยังมีเทคนิคพิเศษในการซ่อนข้อความบนหน้ากระดาษ โดยใช้น้ำมะนาวผสมกับหมึกสังเคราะห์เคลือบแผ่นกระดาษหลังจากเขียนเสร็จผู้รับจดหมายต้องเอากระดาษไปอังไฟหรือโดนความร้อนจากเปลวเทียน และอักษรต่าง ๆ จะปรากฏขึ้นบนหน้ากระดาษ เป็นข้อความเข้ารหัสอีกชั้น บางฉบับก็ใช้รหัสที่เป็น “ตัวเลข”

ด้านวิธีการส่งจดหมายระหว่าง มารี อังตัวแน็ต กับเคาตน์แฟร์ซอง อาศัยข้าราชบริพารชั้นใน นำจดหมายซุกซ่อนออกไปจากพระราชวังตุยเลอรี ที่กักบริเวณของสมาชิกราชวงศ์ช่วงรอการตัดสินคดีจากคณะปฏิวัติวิธีการมีทั้งซุกใต้เสื้อคลุม หรือการใช้ธนบัตรเย็บไว้ใต้ตะเข็บปีกหมวก หรือซุกไว้กับผ้าห่ม ปลอกหมอนเครื่องนอน ถุงมือ หนังสือ หนังสือพิมพ์ เพื่อหลบลอดสายตาของทหารรักษาความปลอดภัย 

หลังวันที่ 10 สิงหาคม ค.ศ. 1792 คณะปฏิวัตินำตัวสมาชิกราชวงศ์ไปกักบริเวณในเขตศาสนสถาน ตัดการสื่อสารจากโลกภายนอก ก่อนนำเธอสู่ลานประหาร แต่พระนางมารีอังตัวแน็ตก็ยังสามารถหาช่องทางส่งข้อความผ่าน นายพลเดอจาร์เจ (ต้นแบบตัวละครพ่อของเลดี้ออสการ์ ในการ์ตูนญี่ปุ่นเรื่อง กุหลาบแวร์ซายล์) เป็นจดหมายขออภัยโทษส่งถึงประธานสมัชชาแห่งชาติ ในวันที่ 14 ตุลาคม ค.ศ. 1793 และจดหมายถึงเลดี้เอลิซาเบธ น้องสาวของพระเจ้าหลุยส์ที่ 16 ส่งเป็นฉบับสุดท้ายในเช้าตรู่วันที่ 16 ตุลาคม ค.ศ. 1973 ก่อนที่เธอจะสิ้นชีวิตบนแท่นประหารกิโยติน 

จากความรักซ่อนเร้นกลางไฟปฏิวัติสู่ กุหลาบแวร์ซายล์

จากเรื่องราวความรักซ่อนเร้นกลางไฟปฏิวัติของราชินีผู้อื้อฉาวที่สุดในประวัติศาสตร์โลกได้กลายเป็นต้นเรื่อง ของ The Rose of Versailles หรือ Lady Oscar ชื่อไทย กุหลาบแวร์ซายล์ หนังสือการ์ตูนญี่ปุ่นสำหรับผู้หญิง (โชโจ มังงะ) หรือที่หลายคนเรียกว่าการ์ตูนตาหวาน แต่เนื้อหาในกุหลาบแวร์ซายล์ไม่ได้หวานแหววสมชื่อ เพราะมาในแนวดรามาย้อนยุคอิงประวัติศาสตร์ท่ามกลางไฟสงครามกลางเมือง เขียนโดย ริโยโกะ อิเคดะ ระหว่างปี ค.ศ. 1972-1974 และถูกดัดแปลงเป็นอนิเมะซีรีส์ ฉายเป็นตอน ๆ ทางสถานีนิปปอนทีวีในญี่ปุ่นเมื่อปี ค.ศ. 1979 

กุหลาบแวร์ซายล์ เล่าเรื่องตัวละครเอกชื่อ เลดี้ออสการ์ ชื่อเต็ม ออสการ์ ฟรังซัวส์ เดอ จาร์เจ ลูกสาวขุนนางชั้นสูงของฝรั่งเศสที่ถูกเลี้ยงมาแบบเด็กผู้ชาย เพราะบิดาของเธอเคยคาดหวังอยากได้ลูกชายมากกว่า เลดี้ออสการ์มุ่งมั่นจะสืบทอดตำแหน่งพลเอก หัวหน้าหน่วยราชองครักษ์ต่อจากบิดาชีวิตของเลดี้ออสการ์เกี่ยวพันกับบุคคลในประวัติศาสตร์ช่วงการปฏิวัติฝรั่งเศส รวมถึงคู่รักซ่อนเร้น พระนางมารีอังตัวแน็ต และเอกเซล ฟอน แฟร์ซอง ขุนนางผู้ใกล้ชิดกษัตริย์สวีเดน

ใน กุหลาบแวร์ซายล์มีตัวละครหลักในเรื่องที่ใช้ชื่อและปูมหลังเหตุการณ์เหมือนประวัติศาสตร์ปฏิวัติฝรั่งเศสนั่นก็คือ ท่านเคานต์ ฮานส์ เอกเซล ฟอน แฟร์ซอง (Hans Axel Von Fersen) ขุนนางชั้นสูงของสวีเดน ผู้โด่งดังในฐานะชู้รักของพระราชินีฝรั่งเศส เหตุการณ์ที่เกิดขึ้นในเรื่องแต่งของกุหลาบแวร์ซายล์ เป็นช่วงเวลาหลังจากแฟร์ซองรู้สึกผิดที่ตัวเองทำให้ชื่อเสียงของมารีอังตัวแน็ตเสียหายเขาจึงสมัครเข้าร่วมกองทัพของฝรั่งเศสไปทำสงครามช่วยอเมริกาปลดแอกจากอาณานิคมอังกฤษและกลายเป็นหนุ่มที่เลดี้ออสการ์นางเอกของเรื่องตกหลุมรักข้างเดียวก่อนที่เลดี้ออสการ์จะได้พบรักกับ อองเดร เกรนาดิเยร์

เมื่อสูญเสีย มารี อังตัวแน็ต แฟร์ซองได้ปกครองสวีเดนและกลายเป็นทรราชที่แค้นเคืองประชาชน จากปมหัวใจที่เขารู้สึกว่าประชาชนฆ่ามารีอังตัวแน็ต และจุดจบของเขาก็ถูกประชาชนโค่นล้มเช่นเดียวกันหลังการปกครองสวีเดนมาสิบปี แม้กุหลาบแวร์ซายล์จะเป็นเรื่องแต่งเติม โดยเฉพาะตัวเอกของเรื่อง เลดี้ออสการ์ นั้นเป็นตัวละครที่แต่งขึ้นใหม่ แต่มังงะ กุหลาบแวร์ซายล์ได้นำเสนอเหตุการณ์สำคัญ ๆ ที่ตรงกับประวัติศาสตร์เรื่องจริงในช่วงปฏิวัติฝรั่งเศส รวมถึงความสัมพันธ์ระหว่างมารีอังตัวแน็ตกับแฟร์ซอง การที่กองทัพสวีเดนไปช่วยอเมริกากู้อิสรภาพจากอาณานิคม และเหตุการณ์ “คดีเครื่องเพชร” สุดอื้อฉาวที่จุดชนวนให้ประชาชนฝรั่งเศสโกรธเคืองพระนางมารีอังตัวแน็ต จนถึงเหตุการณ์ถูกประหารด้วยกิโยติน

อ้างอิง 

• rose-of-versailles.fandom.com/wiki
• www.epa.eu/photo-essays/2020/mystery-of-marie-antoinettes-love-letters-revealed
• www.france24.com/en/20160112-marie-antoinette-love-letters-science-france
• www.biography.com/news/king-louis-xvi-and-marie-antoinette-execution-anniversary
• rose-of-versailles.fandom.com/wiki/Marie_Antoinette
• leahmariebrownhistoricals.blogspot.com/2012/02/decrypting-secret-letters-of-marie.html
• www.archivesportaleurope.net/ead-display/-/ead/pl/aicode/FR-FRAN/type/fa/id/FRAN_IR_050236/dbid/C348463266/search/0/Hans+Axel+von+Fersen+Marie+Antoinette