COVID-19 SCAN ทางเลือกชุดตรวจโควิด-19 เชิงรุก โดยทีมนักวิจัยไทย
- ชุดตรวจ COVID-19 SCAN มีประสิทธิภาพในการตรวจวินิจฉัยทางคลินิกมีความจำเพาะ 100% ความไว 96.23% และมีความแม่นยำในการตรวจ วินิจฉัย 98.78% ใกล้เคียงกับเทคนิค Real-time PCR
- COVID-19 SCAN ใช้เทคโนโลยี CRISPR ทำให้ชุดตรวจมีความไวและประสิทธิภาพสูงใกล้เคียงกับวิธี Real-time PCR แตมีราคาถูกกว่า
การตรวจเชิงรุกเพื่อคัดกรองผู้ป่วยโควิด-19 ยังคงเป็นปัญหาของไทย และเป็นอีกสาเหตุที่ทำให้เกิดการระบาดของโรคอย่างรวดเร็ว นั่นจึงเป็นที่มาของการพัฒนา COVID-19 SCAN ชุดตรวจคัดกรองโควิด-19 โดยทีมนักวิจัยไทยซึ่งเป็นความร่วมมือระหว่างหน่วยปฏิบัติการวิจัยจุล ชีววิทยาเชิงระบบ, ศูนย์เชี่ยวชาญเฉพาะทางด้านชีววิทยาเชิงระบบ และศูนย์เชี่ยวชาญเฉพาะทางด้านไวรัสวิทยาคลินิก สามหน่วยงานในคณะแพทยศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย
COVID-19 SCAN ใช้เทคโนโลยี CRISPR ทำให้ชุดตรวจมีความไวและประสิทธิภาพสูงใกล้เคียงกับวิธี Real-time PCR ซึ่งเป็นการตรวจโดยใช้สารพันธุกรรมและเป็นหนึ่งในวิธีมาตรฐานสำหรับการตรวจวินิจฉัยโควิด-19 แต่ความต่างคือCOVID-19 SCAN มีราคาถูก ใช้งานได้ง่าย รวดเร็ว ไม่ต้องอาศัยเครื่องมือที่ซับซ้อนหรือแล็บขนาดใหญ่ เหมาะสำหรับงานตรวจเชิงรุก และการตรวจในพื้นที่ที่ไม่สามารถเข้าถึงเครื่อง Real-time PCR ได้ อีกทั้งยังเป็นชุดตรวจด้วยหลักการ CRISPR ชุดแรกของทีมไทย ที่ผ่านการรับรองมาตรฐานและการประเมินของสำนักงานคณะกรรมการอาหารและยา (อย.)
หลักการทำงานของชุดตรวจนี้สามารถใช้กับตัวอย่างสารพันธุกรรมที่สกัดได้ทั้งจากระบบทางเดินหายใจ (Nasopharyngeal swab/Throat swab) และจากตัวอย่างน้ำลาย (บ้วนน้ำลายใส่ลงในน้ำยา Lysis buffer เพื่อฆ่าเชื้อไวรัสทันที ทำให้ไม่เสี่ยงต่อการแพร่กระจายเชื้อระหว่างตรวจ) ซึ่งการใช้ตัวอย่างน้ำลายมีข้อดีคือสะดวก เจ็บปวดน้อยกว่าการ swab ที่สำคัญทำให้สามารถตรวจได้บ่อยครั้งมากขึ้น เหมาะกับการนำไปปรับใช้ในการตรวจเชิงรุกสำหรับบริษัทหรือโรงงานขนาดใหญ่ที่ควรจะมีการตรวจเชิงรุกซ้ำอยู่บ่อยครั้ง โดยผู้รับการตรวจสามารถเก็บตัวอย่างได้ด้วยตนเองจากที่บ้านได้อย่างสะดวก ลดการเกิดคลัสเตอร์ขนาดใหญ่ในโรงงาน ชุมชน หรือบริษัท เพราะเมื่อเข้าถึงตรวจได้ไวก็จะสามารถทำการ Bubble & Seal ได้อย่างทันท่วงที
ทั้งนี้หลังนำสารพันธุกรรมหรือตัวอย่างน้ำลายมาได้แล้ว ขั้นตอนต่อไปคือการสกัดและเพิ่มจำนวนสารพันธุกรรมภายใต้อุณหภูมิเดียว ซึ่งจุดนี้ทำให้สามารถตรวจพบเชื้อที่มีปริมาณน้อยได้ใกล้เคียงกับวิธี Real-time PCR จากนั้นจึงเป็นขั้นตอนของการตรวจหาสารพันธุกรรมของเชื้อ SARS-CoV-2 อย่างจำเพาะโดยใช้เทคโนโลยี CRISPR-Cas ซึ่งถูกคิดค้นโดยนักวิจัยจากประเทศสหรัฐอเมริกา ผู้ได้รับรางวัลโนเบลในปี 2563 และหากสิ่งที่ส่งตรวจมีสารพันธุกรรมของเชื้อโควิด-19 ก็จะเกิดการเรืองแสงขึ้นในหลอดตัวอย่าง
ในแง่ความแม่นยำนั้น ชุดตรวจ COVID-19 SCAN มีประสิทธิภาพในการตรวจวินิจฉัยทางคลินิกมีความจำเพาะ 100% ความไว 96.23% และมีความแม่นยำในการตรวจ วินิจฉัย 98.78% ใกล้เคียงกับเทคนิค Real-time PCR ซึ่งเป็นวิธีมาตรฐาน แต่ข้อสำคัญคือ มีราคาประมาณชุดละ 1,000-1,200 บาท ซึ่งถูกกว่าวิธี Real-time PCR ประมาณ 50% และนอกจากการตรวจสายพันธุ์ดั้งเดิม ปัจจุบันทีมนักวิจัยยังได้ทำการทดสอบชุดตรวจนี้กับสายพันธุ์กลายพันธุ์อย่าง Alpha, Beta และ Delta แล้ว พบว่าชุดตรวจสามารถให้ผลบวกต่อเชื้อกลายพันธุ์ได้
ด้านระยะเวลานั้นชุดตรวจโดยทีมไทยแลนด์ชุดนี้ใช้ระยะเวลาในการตรวจ ประมาณไม่ถึง 2 ชั่วโมง (ขึ้นกับจำนวนตัวอย่าง) เหมาะสำหรับการตรวจคัดกรองเชิงรุกนอกสถานที่ หรือหน่วยตรวจในโรงพยาบาลต่างจังหวัด ที่มีจำนวนเครื่องและน้ำยาที่ใช้ในการตรวจอย่างจำกัด แต่ทั้งนี้ทั้งนั้นชุดตรวจ COVID-19 SCAN ยังไม่มีจำหน่ายแก่บุคคลทั่วไป เนื่องจากชุดตรวจ จัดเป็นเครื่องมือแพทย์ตามประกาศของกระทรวงสาธารณสุขและสำนักงานคณะกรรมการอาหารและยา (อย.) และต้องทำการตรวจโดยบุคลากรทางการแพทย์เท่านั้น ด้านกำลังการผลิตตอนนี้อยู่ที่ 15,000 ชุดต่อเดือน ผลิตโดยบริษัทไมโคร อินเจคชั่น จากัด (ประเทศไทย)
Fact File
- สำหรับโรงพยาบาลหรือหน่วยงานที่สนใจชุดตรวจ COVID-19 SCAN สามารถดูรายละเอียดได้ที่ www.covidscan.tech
- ปัจจุบันในไทยใช้ชุดตรวจคัดกรองโควิด-19 ทั้งหมด 3 แบบ คือ Real-time PCR (ตรวจสารพันธุกรรม) , Antibody Test และ Rapid Test โดย COVID- 19 SCAN จัดอยู่ในกลุ่มเดียวกบวิธีการตรวจสารพันธุกรรมแบบ Real-time PCR
