ฟ้าทะลายโจร สู้ไหวไหม จากไข้หวัดใหญ่ 2009 ถึง โควิด-19

ฟ้าทะลายโจร ชื่อนี้กำลังเป็นที่กล่าวถึงในวงการแพทย์เป็นอย่างมาก เพราะหลังจากกรมการแพทย์แผนไทยและการแพทย์ทางเลือก กระทรวงสาธารณสุข ได้ประกาศเตรียมการศึกษาวิจัยใช้สมุนไพรฟ้าทะลายโจรเพื่อยับยั้ง ไวรัสโควิด-19 (COVID-19) หรือ ไวรัสโคโรนา 2019 ล่าสุด วันที่ 25 กุมภาพันธ์ 2563 กระทรวงสาธารณสุขได้ลงนามบันทึกข้อตกลงความร่วมมือ (เอ็มโอยู) วิจัยฟ้าทะลายโจรเป็นยารักษาโรคติดเชื้อไวรัสโคโรนา 2019 หรือ โควิด-19 ระหว่าง กรมการแพทย์แผนไทยและการแพทย์ทางเลือก กรมวิทยาศาสตร์การแพทย์ และองค์การเภสัชกรรม ซึ่งคาดการณ์ว่าต้องใช้เวลาร่วมเดือนในการทดลอง

ระหว่างนี้  Sarakadee Lite ขอเปิดห้องเรียนสมุนไพรไทย 101 ชวนมารู้จักฟ้าทะลายโจร ให้มากขึ้นว่าทำไมฟ้าทะลายโจรจึงได้รับการยอมรับว่าเป็นพระเอกในวงการยาสมุนไพรที่ใช้ในการรักษาโรคมาช้านาน

• หนังสือสมุนไพรของอภัยภูเบศรเรื่อง ใบไม้กลายเป็นยา ได้เขียนถึงการสืบสานภูมิปัญญาด้านการแพทย์ของไทย  เรื่องศาสตร์ของการใช้ใบไม้เป็นยา ซึ่งใบของต้นฟ้าทะลายโจร ก็ถูกบรรจุให้เป็นหนึ่งในนั้น
• ฟ้าทะลายโจร เป็น 1 ใน 5 ยาสมุนไพรไทยกลุ่มแรก (พร้อมกับขมิ้นชัน ชุมเห็ดเทศ  ยอ และเถาวัลย์เปรียง)  ที่กระทรวงสาธารณสุขนำมาเผยแพร่สู่สาธารณชน โดยเป็นกระแสต่อเนื่องจากการที่กระทรวงสาธารณสุขได้อาศัยความรู้เบื้องต้นจากการศึกษายาสมุนไพรของ สุพจน์ อัศวพันธุ์ธนกุล นักวิจัยยาพื้นบ้านและบรรณาธิการวารสาร ข่าวสารสมุนไพร
• สรรพคุณหลักของ ฟ้าทะลายโจร คือ แก้ไข้ เจ็บคอ ท้องเสีย
• ฟ้าทะลายโจรเข้าบัญชียาหลักแห่งชาติ เมื่อปี 2542  เมื่อกระทรวงสาธารณสุข แห่งประเทศไทย  ประกาศให้อยู่ใน บัญชียาหลักแห่งชาติ  หมายถึงการอนุญาตให้สั่งจ่ายในโรงพยาบาลแผนปัจจุบันได้ และผู้ที่มีสิทธิในการรับการรักษาทั้ง ข้าราชการ ประชาชนที่มีสิทธิในระบบประกันสังคม และสวัสดิการหลักประกันสุขภาพถ้วนหน้า (บัตรทอง 30บาท)  
• ยาสมุนไพรฟ้าทะลายโจรรูปแบบยาแคปซูล ผลิตโดย โรงพยาบาลเจ้าพระยาอภัยภูเบศร ในชื่อ ผลิตภัณฑ์ ยาสมุนไพรอภัยภูเบศร เริ่มออกจำหน่ายให้ประชาชนทั่วไปเมื่อปี 2538 เป็นยาสมุนไพรมีพิษข้างเคียงน้อยเมื่อเทียบกับยาเภสัชเคมี ทั้งยังมีวัตถุดิบในการผลิตยาสมุนไพรที่หาได้ในประเทศ สามารถลดการพึ่งยาการนำเข้าเภสัชเคมีจากต่างประเทศได้อีกทางหนึ่งด้วย   
• ครั้งหนึ่งฟ้าทะลายโจรถูกใช้เป็นยาไทยสู้ไข้หวัดใหญ่สายพันธุ์ใหม่ 2009 ซึ่งมีสาเหตุจากเชื้อไวรัสไข้หวัดใหญ่ H1N1 ระบาดช่วงเมษายน 2552 ถึง สิงหาคม 2552 โดย ภญ.ดร. สุภาภรณ์ ปิติพร หรือ หมอต้อม หัวหน้ากลุ่มงานเภสัชกรรม ประจำ โรงพยาบาลเจ้าพระยาอภัยภูเบศรได้กล่าวไว้ว่า “ฟ้าทะลายโจรทำให้สังคมคลี่คลายจากความกลัวไข้หวัดใหญ่2009 …ขณะที่ยารักษายังไม่มี วัคซีนยังไม่มา ประชาชนอยู่ในสภาพเคว้งคว้าง แต่เมื่อหันมาหาภูมิปัญญาไทย ก็พบว่าเรามียาฟ้าทะลายโจร”  (นิตยสาร สารคดี ฉบับที่ 310 ธันวาคม 2553) 
• 21 กุมภาพันธ์ 2563 นายแพทย์ปราโมทย์ เสถียรรัตน์ รองอธิบดีกรมการแพทย์แผนไทย และการแพทย์ทางเลือก กระทรวงสาธารณสุข  แถลงข่าว ศึกษาการนำฟ้าทะลายโจรสมุนไพรไทยมาใช้เพื่อยับยั้งไวรัสโคโรนา สายพันธุ์ใหม่  (COVID-19) ซึ่งจากการวิจัยในอดีตพบว่าโครงสร้างทางโมเลกุลยาของฟ้าทะลายโจร สามารถจับเชื้อโคโรนาไวรัสได้ เพราะฟ้าทะลายโจร มีสารแอนโดรกราโฟไลด์ ซึ่งถ้าสกัดเป็นสารเดี่ยว จะช่วยป้องกันไม่ให้เชื้อเข้าเซลล์ ยับยั้งป้องกันการแบ่งตัวของไวรัสได้ และวันที่ 25 กุมภาพันธ์ 2563 ได้มีการลงนามความร่วมมือทดลองสมุนไพร ฟ้าทะลายโจร เพื่อหาแนวทางรักษาโรคโควิด-19 โดยจะนำไปใช้กับกลุ่มตัวอย่างที่เป็นคนไทยสุขภาพดี 10 คน มีการคาดการณ์ว่าจะสามารถรู้ผลได้ในเวลา 1 เดือน
• ฟ้าทะลายโจร  มีคุณสมบัติกระตุ้นภูมิคุ้มกัน ต้านการอักเสบ  และต้านไวรัสการติดเชื้อทางเดินหายใจ เมื่อปี 2546 ขณะประเทศไทยมีการระบาดของโรคซาร์ส หรือ  โรคระบบทางเดินหายใจเฉียบพลันร้ายแรง (Severe Acute Respiratory Syndrome- SARS) ซึ่งสาเหตุมาจากเชื้อไวรัสตระกูลโคโรนา มีรายงานการศึกษาในระดับพรีคลีนิก (ศึกษาในห้องทดลองที่ยังไม่ได้ใช้กับผู้ป่วยจริง) พบว่าฟ้าทะลายโจรสามารถฆ่าไวรัสซาร์ส (SARS) ได้
• รหัสพันธุกรรมของไวรัสโควิด-19 ต่างจากไวรัสซาร์ส จึงจำเป็นต้องมีการศึกษาวิจัยเพิ่มเติมว่า ฟ้าทะลายโจร จะสามารถยับยั้งไวรัสโควิด-19 ได้หรือไม่
• ขั้นตอนแผนการทดลองเบื้องต้น  ทางกรมการแพทย์แผนไทยฯ จะทดลองให้อาสาสมัครคนไทยสุขภาพดี 10 คน  โดยให้อาสามัคร  กินยาฟ้าทะลายโจรในปริมาณที่กำหนด  จากนั้นเจาะเลือดเพื่อนำเอาสกัดเป็นเซรุม และทดลองฆ่าเชื้อไวรัสโควิด-19  รออีก 1 เดือนจึงจะทราบผลว่าฟ้าทะลายโจรจะปราบไวรัสโควิด-19 ได้หรือไม่

ต้นเรื่อง : นิตยสาร สารคดี ฉบับ 310  ธันวาคม 2553