นิทรรศการ การ์ตูนไทย ย้อนรอยการ์ตูนในสยาม จากขรัวอินโข่ง สู่การ์ตูนดิจิทัล

กรมศิลปากร โดย สำนักหอสมุดแห่งชาติ ชวนคนรักการ์ตูนมาย้อนประวัติศาสตร์ การ์ตูนไทย ในนิทรรศการ หนังสือการ์ตูนไทยไฉไลกว่าที่คิด จัดแสดงประวัติความเป็นมา และวิวัฒนาการของหนังสือการ์ตูนไทย ตั้งแต่สมัยกรุงรัตนโกสินทร์ตอนต้นมาจนถึงยุคการ์ตูนดิจิทัลในปัจจุบัน พิเศษกับการจัดแสดงต้นฉบับหนังสือ การ์ตูนไทย ที่หาชมยาก จัดเก็บและให้บริการที่สำนักหอสมุดแห่งชาติ ตั้งแต่เอกสารโบราณประเภทสมุดไทยขาว หนังสือหายาก หนังสือพิมพ์เก่า หนังสือการ์ตูนไทย จนถึงปัจจุบัน

นิทรรศการ หนังสือการ์ตูนไทยไฉไลกว่าที่คิด นำเสนอวิวัฒนาการของหนังสือการ์ตูนไทยใน 3 ยุคสมัย ดังนี้

1. ยุคแรก (พ.ศ. 2387 – 2474)

จิตรกรรมไทยเริ่มมีความเปลี่ยนแปลงเนื่องจากได้รับอิทธิพลจากศิลปะตะวันตก โดยมี ขรัวอินโข่ง จิตรกรเอกในยุคต้นของกรุงรัตนโกสินทร์ เป็นจิตรกรไทยคนแรกที่นำแนวคิดการวาดภาพจิตรกรรมแบบตะวันตกมาใช้เป็นต้นแบบในการวาดภาพ จนได้รับการยกย่องว่าเป็นจิตรกรล้ำสมัย กระทั่งในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว มีความนิยมวาดภาพล้อเลียนการเมืองในหนังสือพิมพ์ตามแบบตะวันตกกันอย่างกว้างขวาง ผลงานที่นำมาจัดแสดงในนิทรรศการฯ เช่น ลายเส้นบนสมุดไทยขาว ภาพฝีพระหัตถ์ ที่ตีพิมพ์ในหนังสือดุสิตสมิต ภาพผลงานของนักเขียนผู้บุกเบิกการเขียนการ์ตูนการเมืองคนแรกของไทย เปล่ง ไตรปิ่น

2.ยุคบุกเบิก (พ.ศ. 2475-2499)

หลังจากประเทศเข้าสู่การปกครองระบอบประชาธิปไตย วงการการ์ตูนไทยก็เริ่มเข้าสู่ยุคที่ผสมผสานวัฒนธรรมตะวันตกมากขึ้นทว่าก็ยังมีกลิ่นอายของวัฒนธรรมไทยอยู่ โดยตัวการ์ตูนในยุคนั้นนิยมวาดเป็น 2 ประเภท คือ การ์ตูนจากวรรณคดี นิทานพื้นบ้าน และการ์ตูนสะท้อนสภาพสังคมการเมือง โดยนักเขียนการ์ตูนดังในยุคนี้ ได้แก่ สวัสดิ์ จุฑะรพ, ฟื้น รอดอริห์, ฉันท์ สุวรรณบุณย์, ประยูร จรรยาวงศ์, เหม เวชกร และ พิมล กาฬสีห์

3.ยุคปัจจุบัน (พ.ศ. 2500 – ปัจจุบัน)

วงการการ์ตูนได้รับอิทธิพลจากต่างประเทศโดยเฉพาะญี่ปุ่นและจีน หนังสือ การ์ตูนไทย ที่ถือได้ว่าครองใจคนไทยทุกเพศทุกวัย เช่น ขายหัวเราะ มหาสนุก ไอ้ตัวเล็ก จนถึงปัจจุบันเมื่อรูปแบบสังคมเข้าสู่ยุคดิจิทัล การ์ตูนได้ปรับเปลี่ยนก้าวข้ามจากสื่อสิ่งพิมพ์กระดาษไปสู่สื่อสิ่งพิมพ์ออนไลน์

Fact File

• นิทรรศการ “หนังสือการ์ตูนไทยไฉไลกว่าที่คิด” จัดแสดงตั้งแต่วันนี้ถึงวันที่ 11 เมษายน 2564 ที่ ห้องวชิรญาณ 2 และ 3 อาคาร 2 ชั้น 1 สำนักหอสมุดแห่งชาติ
• วันจันทร์ – วันศุกร์ เปิดให้เข้าชมเวลา 9.00-16.30 น. วันเสาร์-วันอาทิตย์ เปิดให้เข้าชมเวลา 9.00-17.00 น. (หยุดวันนักขัตฤกษ์)