ประวัติศาสตร์ ตรุษจีน กินขนมอะไรแล้วเสริมมงคลรับวันปีใหม่จีน

ตรุษจีน ถือเป็นเทศกาลที่สำคัญสุดอีกเทศกาลหนึ่งของชาวจีน ถือเป็นวันขึ้นปีใหม่ที่มาตั้งแต่ในราชวงศ์ซาง เทศกาลตรุษจีน เกิดขึ้นครั้งแรกพร้อมกับการประดิษฐ์ปฏิทินจีน สมัยต้นราชวงศ์ซาง หรือราว 980 ปีก่อนพุทธศักราช โดยยุคแรกๆ ชาวจีนใช้คำเรียกวันขึ้นปีใหม่ว่าเป็น “เทศกาลวสันตฤดู” เนื่องจากปฏิทินจีนถูกประดิษฐ์ขึ้นมาเพื่อกำหนด หรือพยากรณ์ดินฟ้าอากาศ สำหรับการเพาะปลูก วันขึ้นปีใหม่จึงตรงกับวันเริ่มต้นการเกษตรรอบใหม่ หลังจากหิมะละลาย และความแห้งแล้งได้ผ่านพ้นไป

แม้ชีวิตยุคต่อมาจะไม่ได้ทำการเกษตรอย่างเดียว แต่ชาวจีนยังยึดถือประเพณีการปิดบัญชีประจำปีและการหยุดงานในช่วงวันตรุษจีน ซึ่งในวันนั้นสมาชิกในครอบครัวจะมารวมตัวกันเพื่อรับประทานอาหารร่วมกันในเช้าวันตรุษจีน ทั้งนี้ในช่วงเทศกาล ตรุษจีน จากวันสิ้นปีนับไปถึงวันที่ 4 ของปีใหม่ตามปฏิทินจีน ลูกหลานจะมีการเซ่นไว้บรรพบุรุษ ไหว้เจ้า ไหว้ผีไม่มีญาติ นำอาหารคาวหวานมงคลต่างๆ ไปคำนับญาติผู้ใหญ่และผู้อาวุโสที่นับถือ ผู้อาวุโสจะได้รับคำอวยพรจากลูกหลานฐาติมิตร และญาติผู้ใหญ่จะแจกแต๊ะเอีย หรือ อั่งเปา แก่ลูกหลาน เพื่อใช้เป็นทุนในการประกอบการค้าต่อไป เงินอั่งเปานี้คนจีนถือเป็นเงินมงคล เมื่อนำไปลงทุนจะทำให้การค้าขายเจริญรุ่งเรือง และหลังจากวันไหว้แล้ว 3 วันหลัง ตรุษจีน จะเป็นวันเที่ยวหาความสำราญ ก่อนจะกลับมาทำงานกันต่อไป

ขนมมงคลรับวันตรุษจีน

เคล็ดมงคลอย่างหนึ่งที่ถือกันในวันตรุษจีนคือเรื่องของ ขนมมงคล โดยขนมเหล่านี้นอกจากเป็นขนมที่ใช้ในการตั้งโต๊ะไหว้เทพเจ้าแล้ว ยังนิยมกินเป็นเคล็ดเพื่อเป็นการเริ่มต้นชีวิตในปีใหม่อย่างเป็นมงคล

ขนมเปี๊ยะ : เป็นขนมที่ทุกบ้านต้องมี และทุกโต๊ะไหว้เจ้าจะขาดไม่ได้ หน้าขนมเปี๊ยะมีอักษรจีนความหมายมงคลประทับไว้ ขนมเปี๊ยะจึงเป็นขนมที่สื่อถึงความเป็นสิริมงคล

ซิ่วท้อ : ซาลาเปาอายุยืน เป็นซาลาเปารูปลูกท้อ ความหมายของลูกท้อมาจากตำนานความเชื่อว่าลูกท้อเป็นผลไม้สวรรค์ กินแล้วอายุยืนยาว

ซาลาเปา / หมั่นโถว : ซาลาเปา และหมั่นโถว มักเป็นสองไอเท็มคู่ที่เห็นบนโต๊ะไหว้เจ้า การไหว้ด้วยซาลาเปาแบบมีไส้ ให้ความหมายถึงการห่อโชค บางครั้งบนหน้าซาลาเปาหรือหมั่วโถวก็มีอักษรมงคล ฮก และ เฮง หมายถึง ความโชคดีประทับไว้ บ้างก็แต้มเพียงจุดแดงๆ เล็กๆ เป็นสื่อถึงความมงคล

ขนมเข่ง : สื่อความหมายให้มีความเจริญรุ่งเรืองยิ่งๆ ขึ้นไป บ้างก็เชื่อว่าถ้าไหว้ด้วยขนมเข่งและกินขนมเข่งเป็นการถือเคล็ดให้ชีวิตตลอดปีราบเรียบเหมือนกับหน้าขนมเข่ง

ขนมเทียน : ขนมตรุษจีนยอดนิยมที่มีกลิ่นอายความเป็นครัวไทยปนอยู่ และชื่อของขนมเทียนก็สื่อถึงความรุ่งเรือง ชีวิตรุ่งโรจน์ดั่งแสงเทียน

ขนมถ้วยฟู / ขนมสาลี่ / ขนมไข่ : ด้วยกรรมวิธีการทำที่แป้งจะค่อยๆ ฟูขึ้นเมื่อเจอความร้อน ทำให้ขนมทั้งสามถูกใช้เป็นสื่อถึงความเฟื่องฟู ความรุ่งเรืองในชีวิต

ฮวกก๊าก้วย : มีทั้งแบบฟูเป็นก้อนเหมือนซาลาเปา และแบบกลมแบน ทว่าประทับอักษรจีนที่ให้ความหมายถึงความมั่งคั่ง เพิ่มพูน

อั่งถ่อก้วย : อั่ง หมายถึง สีแดง / ถ่อ คือ ลูกท้อ บางคนจึงเรียกสั้นๆ ว่า อั่งก้วย ให้ความหมายถึงความสุขและอายุที่ยืนยาว ดั่งความหมายของลูกท้อ

ต้นเรื่อง : นิตยสาร สารคดี กันยายน 2534, มกราคม 2560