ย้อนตำนาน ศาลเจ้าไต้ฮงกง แห่งแรกในไทย ต้นกำเนิดมูลนิธิป่อเต็กตึ๊ง

แม้ผ่านกาลเวลามายาวนาน แต่แนวทางการช่วยเหลือชาวบ้านผู้ยากไร้ของภิกษุชาวจีนที่รู้จักกันในนาม หลวงปู่ไต้ฮงกง ยังคงได้รับการกล่าวขาน พร้อมทั้งมีการจำลองรูปเหมือนตั้งไว้ในศาลเจ้าหลายแห่งในประเทศจีน ตัดภาพมาที่ประเทศไทย ใจกลางเยาวราช ย่านที่ชาวจีนรุ่นแรก ๆ หอบเสื่อผืนหมอนใบเดินทางข้ามน้ำข้ามทะเลเข้ามาตั้งถิ่นฐาน ไม่เพียงแต่ข้าวของที่จำเป็น ลูกหลานชาวจีนยังได้อัญเชิญรูปเคารพของไต้ฮงกงรอนแรมมาพร้อมกัน เป็นที่พึ่งทางใจในยามที่ต้องไกลบ้าน และเมื่อกิจการค้าขายของชาวจีนใจกลางพระนครขยับขยายจนเฟื่องฟู ศาลเจ้าไต้ฮงกง บนถนนพลับพลาไชยแห่งนี้จึงถูกสร้างขึ้นนับอายุได้ยาวนานกว่า 111 ปี และเป็นที่มาของการกำเนิด มูลนิธิป่อเต็กตึ๊ง ในประเทศไทย             

“ด้วยความศรัทธาของชาวจีน เมื่ออพยพมาไทยจึงได้นำรูปเคารพของท่านมาด้วย จนในปีที่มีโรคท้องร่วงระบาด ก็ได้นำรูปเคารพของท่านมาตั้งที่หน้าบ้าน ย่านสำเพ็ง และมีคนมาขอให้หายจากโรคท้องร่วงซึ่งก็หายป่วย หลังจากนั้นจึงเกิดศาลเจ้าแห่งนี้ขึ้น” ชญาน์นันท์ สรพลจิโรจเดชา หัวหน้าแผนกสื่อสารองค์กร (จีน) มูลนิธิป่อเต็กตึ๊ง เล่าถึงจุดเริ่มต้นของการสร้าง ศาลเจ้าไต้ฮงกง ราวปี พ.ศ. 2452

ด้วยความเชื่อของลูกหลานชาวจีนในไทยที่มีความผูกพันกับ หลวงปู่ไต้ฮงกง ในด้านเมตตา ทำให้ช่วงตรุษจีนของทุกปีจึงมักมีคนนิยมมากราบไหว้ขอพร ซึ่งส่วนใหญ่มาขอด้านการงานและสุขภาพที่แข็งแรงสมบูรณ์ เมื่อประสบผลดังใจแล้วหลายคนก็มักกลับมาขอบคุณหลวงปู่ไต้ฮงกงด้วยอาหารเจ

ตามประวัติของศาลเจ้าบันทึกไว้ว่า หลวงปู่ไต้ฮงกงเกิดที่เมืองเวินโจว มณฑลเจ้อเจียง ประเทศจีน สมัยราชวงศ์ซ่งครอบครัวท่านมั่งคั่ง ท่านเองก็ได้รับการศึกษาทางวิชาการจนสอบได้เป็นบัณฑิตชั้นเอกเข้ารับราชการเป็นนายอำเภอ จนเมื่ออายุ 54 ปี ได้มาบวชเป็นพระและได้เผยแพร่ธรรมะเป็นเวลายาวนานในมณฑลฮกเกี้ยน

เมื่ออายุ 81 ปี หลวงปู่ไต้ฮงกงได้ธุดงค์มาถึงอำเภอเตี้ยเอี๊ย เมืองแต้จิ๋ว มณฑลกวางตุ้ง และเข้าจำพรรษาที่อาราม เล่งจั๊วโก๋วยี่ ในปักซัว ต่อมาจึงย้ายไปที่ “วัดเมี่ยนอันกวน” ในตำบลฮั่วเพ้งที่นั่นมักเกิดภัยพิบัติทางธรรมชาติอยู่เป็นประจำ ทำให้มีผู้คนล้มตายจำนวนมาก ท่านกับลูกศิษย์จึงได้ร่วมกันเก็บศพผู้ยากไร้ไปฝังให้โดยไม่รังเกียจ และตั้งศาลารักษาโรคที่ริมโขดหินใหญ่ เพื่อจัดหาอาหารให้แก่ผู้ยากไร้ที่เดือดร้อน

ครั้นท่านเห็นผู้คนข้ามแม่น้ำเหลียงเจียงที่กว้างใหญ่ถึง 300 วา สายน้ำเชี่ยวตลอดปี เกิดเรือล่มคนจมน้ำเสียชีวิตอยู่เสมอ จึงชักชวนชาวบ้านบริจาคกำลังกายกำลังทรัพย์ลงมือสร้างสะพานให้จนท่านมรณภาพลงในช่วงอายุ 89 ปี ซึ่งชาวจีนทางตอนใต้ที่ศรัทธาได้ก่อสร้างศาลเจ้าและรูปเคารพของท่านขึ้น โดยเชื่อกันว่าท่านจะประทานพรด้านความสำเร็จและสุขภาพ

สำหรับศาลเจ้าไต้ฮงกง กรุงเทพฯ ยังมีรูปเคารพของไท้ส่วยเอี๊ยและเจ้าแม่กวนอิม ด้านการตกแต่งในศาลเจ้ายึดตามแบบดั้งเดิมของศาลเจ้าไต้ฮงกงที่ประเทศจีน เพื่อให้เป็นไปตามขนบดั้งเดิม มีตัวอักษรจีน 5 ตัวสลักไว้บนคานด้านบนหน้าแท่นเคารพ เป็นคำมงคลที่ชาวจีนเชื่อกันว่า เมื่อมากราบไหว้แล้วจะประสบแต่โชคดี โดยตัวอักษรจีนทั้ง 5 มีความหมายว่า “เมื่อทำบุญ ฟ้ากับฝน จะให้ทางเราไปสู่ความสำเร็จ”

ศาลเจ้าไต้ฮงกง ถนนพลับพลาชัย ถือเป็นศาลเจ้าไต้ฮงกงแห่งแรกในไทย ช่วงตรุษจีนผู้คนที่ศรัทธามักนิยมมาขอ ฮู้ หรือ ยันต์จีน ไปติดหน้าบ้านเพื่อป้องกันสิ่งไม่ดี บางคนนำแผ่นฮู้พกติดตัวไว้ในกระเป๋าระหว่างเดินทาง เพื่อให้อากงคุ้มครองให้พ้นจากภัยอันตรายทั้งปวงโดยฮู้ของอากง หรือ หลวงปู่ไต้ฮงกงเป็นฮู้ตามแบบดั้งเดิมที่มีมาแต่จีนโบราณ เขียนด้วยอักษรจีนตรงกลางเป็นชื่อ “ไต้ฮงกง” ส่วนอักษรด้านข้างหมายความว่า “ให้ปกป้องคุ้มครอง”

ชาวไทยเชื้อสายจีนหลายคนเมื่อมีลูกหลานเล็ก ๆ ก็จะนิยมจะเลี่ยมฮู้ของอากงใส่กรอบทำเป็นสร้อยคอให้เด็ก ๆ สวมติดตัวไว้ เพื่อปกป้องและรักษา เช่นเดียวกับเมื่อยามเจ็บป่วยจนต้องไปนอนในโรงพยาบาล ชาวจีนก็จะนำฮู้ไปไว้ใต้หมอน เพื่อป้องกันสิ่งไม่ดีที่จะเกิดขึ้นกับตัวเอง หรือยามที่คนจีนไปงานศพก็จะพกฮู้ไปด้วย เมื่อถึงบ้านจะเผาฮู้ลงในน้ำเพื่อทำเป็นน้ำมนต์และนำยอดใบทับทิมมาจุ่มน้ำมนต์ประพรมตัวเอง

แม้ศาลเจ้าไต้ฮงกงจะเริ่มต้นจากชุมชนจีนบนถนนพลับพลาชัย แต่ปัจจุบันที่นี่ไม่ได้เป็นเพียงศูนย์กลางความศรัทธาของชาวไทยเชื้อสายจีน แต่การเดินตามรอยของหลวงปู่ไต้ฮงกงยังก่อให้เกิด มูลนิธิป่อเต็กตึ๊ง ซึ่งทำหน้าที่สานต่อปณิธานการช่วยเหลือผู้คนของไต้ฮงกง

Fact File

• ศาลเจ้าไต้ฮงกง ถนนพลับพลาไชย (เยื้องสถานีตำรวจพลับพลาไชย) กรุงเทพฯ
• เริ่มแรกเมื่อประมาน 100 ปีล่วงมาแล้ว ชาวจีนเตี้ยเอี้ยชื่อ เบ๊จุ่นเซียง หรือ เบ๊ยุ่น ได้อัญเชิญรูปจำลอง หลวงปู่ไต้ฮง มาจากตำบลฮั่วเพ้งอำเภอเตี้ยเอี้ย จังหวัดแต้จิ๋ว มลฑลกวางตุ้ง ประเทศจีน ประดิษฐานไว้ที่บ้านย่านวัดเลียบ ประชาชนผู้เลื่อมใสศรัทธาทราบข่าวก็พากันหลั่งไหลไปสักการะบูชามากขึ้นทุกวัน จนต้องย้ายไปประดิษฐานไว้ข้างสมาคมกว๋องสิว ถนนเจริญกรุง
• ต่อมาพ่อค้าคหบดีผู้มีกุศลจิต 12 คนโดยมีพระอนุวัฒน์ราชนิยม (ฮง เตชะวาณิช) เป็นหัวหน้าได้จัดซื้อที่ดินสร้างศาลาประดิษฐานรูปจำลองของ หลวงปู่ไต้ฮง ไว้ให้เป็นกุศลสถานป่อเต็กตึ๊งถาวร ณ ถนนพลับพลาไชย