โบ และทุกสิ่งที่มิอาจแบ่งแยก : คำถามว่าด้วยชีวิตของมนุษย์และเทวทูต

โบ และทุกสิ่งที่มิอาจแบ่งแยก หรือ Beau is Non-Binary of Everything นวนิยายโดยนักเขียนไทยรุ่นใหม่ที่เป็นที่น่าจับตามองอย่าง ลาดิด (Lady’s Lady) นามปากกาของนักเขียนผู้มาแรงจากโลกอินเทอร์เน็ตที่ก้าวสู่การพิมพ์รูปเล่มในหนังสือชื่อ โบ และทุกสิ่งที่มิอาจแบ่งแยก ซึ่งได้รับความนิยมจากผู้อ่านจนมีการพิมพ์ซ้ำถึง 4 ครั้งในระยะเวลาเพียง 2 ปี และยังมีฉบับแปลเป็นภาษาอังกฤษ (ที่ยากมากสำหรับหนังสือไทยที่ไม่ใช่ระดับหนังสือรางวัลระดับชาติ) โดยสำนักพิมพ์ That Frog Publishing (ผู้แปล Monique A. Jira) อีกทั้งในฉบับปรับปรุงใหม่ในการพิมพ์ครั้งที่ 4 นี้ยังเพิ่มภาพประกอบที่วาดโดย Hangtung (หางตั้ง) นั่นจึงทำให้หนังสือเล่มนี้เป็นวรรณกรรมเยาวชนที่มีภาพประกอบตามขนบของวรรณกรรม และมีเนื้อเรื่องที่ชักชวนพูดคุยกับวัยรุ่นร่วมสมัยในปัจจุบัน เช่นเรื่องการเผชิญหน้ากับการแบ่งแยก ประเด็นเรื่องเพศ ชีวิตและความตาย ความเหงาเศร้า และอื่นๆ ซึ่งปัญหาเหล่านี้ถือว่าเป็นคำถามแห่งยุคสมัยอันสำคัญและชวนขบคิดค้นหาอยู่เสมอ

เนื้อเรื่องพอสังเขปของนวนิยาย โบ และทุกสิ่งที่มิอาจแบ่งแยก เล่าเกี่ยวกับ ควอน โช ศิลปินวัยรุ่นผู้มุ่งมั่นในการสร้างสรรค์จิตรกรรมและประติมากรรมที่มาพบกับ “เบลล่า โบ” สิ่งมีชีวิต (?) อมนุษย์ลึกลับที่แม้แต่ชื่อนี้เองก็ถูกตั้งโดย ควอน โช เป็นผู้เรียกขาน รูปลักษณ์ของ เบลล่า โบ จะเปลี่ยนแปรไปตามผู้ที่พบเห็น แต่จะมีเอกลักษณ์ที่ปีกสีดำราวกับเทวทูต เบลล่า โบ มาปรากฏกายให้ ควอน โช เห็นตั้งแต่วัยเด็ก ทั้งยังคอยสังเกต และตั้งคำถามกับชีวิตและสิ่งรอบตัวของ ควอน โช เช่นคำถามที่ว่า

“มนุษย์ตัดสินความถนัดที่มีด้วยตัวอักษรหรอกหรือ…ข้าพเจ้าเองก็เพิ่งได้รู้”

คำกล่าวของ เบลล่า โบ ตอนที่ ควอน โช เล่าเรื่องการที่ตัวเองร้องไห้จากผลการเรียนวิชาคณิตศาสตร์อันเป็นความรู้ที่ไม่ถนัดของเธอ และผลการเรียนนั้นก็ทำให้ ควอน โช รู้สึกย่ำแย่ และแย่ขึ้นหลังจากการคำนึงว่าตนเองนั้นไม่ถนัดอะไรเลย เบลล่า โบ ในฐานะสิ่งมีชีวิตลึกลับที่อยู่คนละวัฒนธรรมและชุดความคิดกับ ควอน โช จึงตั้งข้อสังเกตถึงความเป็นวิชาความรู้ที่ส่งต่อและมีการตรวจสอบว่ารู้จริงหรือไม่รวมทั้งสรุปผลออกมาเป็นเอกสาร ทั้งหมดล้วนเป็นโลกแห่ง อักษร เบลล่า โบ จึงเข้าใจอย่างปฐมว่า มนุษย์เป็นสิ่งมีชีวิตที่อยู่ในอิทธิพลแห่งความเป็นภาษา และสิ่งนั้นเองคือการสร้างตัวตนและความรู้อันจำกัด ซึ่งต่างจากสิ่งมีชีวิตแบบ เบลล่า โบ ที่ไม่มีวัฒนธรรมมนุษย์ในแบบนี้

“ในเมื่อมนุษย์มีมากเท่าดวงดาว และมนุษย์ก็หลากหลายเท่าพันธุ์ไม้ ข้าพเจ้าไม่เข้าใจความแปลกประหลาดนี้เลย”

เบลล่า โบ ในฐานะเทวทูตที่เห็นมนุษย์มามากจึงเข้าใจว่าความหลากหลายราวอนันต์เป็นความ “ปกติ” ของมนุษย์ หากแต่ในโลกของ ควอน โช ที่ไม่สามารถบินกายหายตัวไปสังเกตมหภาคแห่งมนุษยชาติแบบ เบลล่า โบ ได้ เธอก็จะเข้าใจชีวิตในแบบมนุษย์ที่ยึดอยู่กับร่างกายอันนำพาไปสู่ประสบการณ์ของปัจเจก กล่าวคือเมื่อมนุษย์เห็นชะตากรรมจากส่วนย่อยเท่าที่ตัวเองประสบบางครั้งการจะครุ่นคิดถึงภาพใหญ่ก็สามารถถูกมองข้ามไปได้ด้วยข้อจำกัดทางปัจจัยที่จะเอื้อต่อการมองเห็นความรู้อันหลากหลายกว่าที่ตนเองรู้ นี่คือการเปรียบเทียบระหว่างมนุษย์อย่าง ควอน โช และอมนุษย์ลึกลับ เบลล่า โบ

“มนุษย์สร้างรั้ว สร้างกรอบที่คับแคบเกินไปสำหรับพรรคพวกของตน ซึ่งอันที่จริง…กรอบเหล่านั้นไม่ได้จำเป็นสักนิด ข้าพเจ้าคิดเช่นนั้น”

ความคิดของ เบลล่า โบ เมื่อเผชิญกับการรับรู้เรื่องราวของมนุษย์ที่มีการแบ่งแยกทั้งภาพจำของมนุษย์ผ่าน เพศ ความงาม และมายาคติมากมาย เช่น เบลล่า โบ เคยอธิบายไว้ว่า สำหรับมนุษย์แล้วมอง เบลล่า โบ ว่าไม่ใช่นางฟ้า เพราะการมีปีกสีดำทำให้เหมือนเทวทูตมากกว่าตามคติของมนุษย์ หรือการเข้าใจว่า การเป็นชายคือการเหมือน “พ่อ” ของมนุษย์บางคนที่บอกกับเธอก็เป็นการนำเสนอโลกแบบ ปิตาธิปไตย (patriarchy) อันมีรหัสทางวัฒนธรรมของอำนาจเชื่อมโยงกับนิยามทางเพศและความเป็นพ่อ ในส่วนที่ เบลล่า โบ เผชิญหน้ามนุษย์อันหลากหลายเป็นการนำพาคนอ่านไปชักชวนคิดว่าคติความเชื่อ ภาพจำ การนิยามแบ่งแยกต่างๆ ที่นำไปซึ่งชุดความรู้ทางวัฒนธรรมนั้นๆ มันเกิดขึ้นมาพร้อมกับการมี “ชีวิต” ในฐานะสิ่งมีชีวิตหรือกรอบเหล่านั้นต่างหากที่กำลังจำกัดความเป็นไปได้ของความหลากหลายทาง “ชีวิต” เพราะในท้ายที่สุดนามธรรมอย่างการมีอยู่ของชีวิตมนุษย์นั้น ยากที่จะนิยามแม้แต่จะเป็นเทวทูต เบลล่า โบ จึงย้ำเสมอถึงความหลากหลายอันไม่อาจแบ่งแยกของมนุษย์ทั้งกับมนุษย์เองและทุกสรรพสิ่ง

Fact File
• Beau is Non-Binary of Everything โบ และทุกสิ่งที่มิอาจแบ่งแยก
• ลาดิด (Lady’s Lady) เขียน
• พิมพ์ครั้งที่ 4 พฤศจิกายน 2565
• ราคา 220 บาท